Wyrok SN z dnia 23 października 2020 r., sygn. I CSK 724/18

W razie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej utrzymującej w mocy decyzję odmawiającą ustanowienia na rzecz byłego właściciela nieruchomości prawa użytkowania wieczystego na tej nieruchomości na podstawie przepisów dekretu, źródłem szkody poniesionej przez byłego właściciela (jego następców prawnych) nie jest decyzja wydana z naruszeniem prawa, zezwalająca na sprzedaż lokali w budynku położonym na tej nieruchomości. Decyzja odmawiająca przyznania prawa własności czasowej do gruntu powodowała utratę własności budynku i znajdujących się w nim lokali. Późniejsze decyzje administracyjne, zezwalające na sprzedaż lokali, nie zmieniały tego stanu rzeczy, a ich skutkiem nie było wyrządzenie szkody, lecz jedynie ograniczenie możliwości jej naprawienia do odszkodowania pieniężnego. Wprawdzie stwierdzenie nieważności decyzji dekretowej unicestwia ją ze skutkiem ex tunc, jednak nieważność decyzji dekretowej jest najczęściej wynikiem wad formalnych, co nie powinno tak znacząco wpływać na konsekwencje w zakresie odpowiedzialności cywilnej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Paweł Grzegorczyk (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Anna Owczarek

SSN Władysław Pawlak

w sprawie z powództwa M. i K., B. T., P. M. i P. M. przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie (...) o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 23 października 2020 r., skargi kasacyjnej powódek od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. akt V ACa (...),

1. oddala skargę kasacyjną;

2. odstępuje od obciążenia skarżących kosztami postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2015 r. Sąd pierwszej instancji - Sąd Okręgowy w W. zasądził w połączonych sprawach od Skarbu Państwa - Wojewody (...) na rzecz W. M. kwotę 263 696,22 zł oraz na rzecz M. R. (obecnie K.), B. T., P. M. i P. M. kwoty po 40 286,92 zł, w każdym przypadku z ustawowymi odsetkami i oddalił powództwo w pozostałej części.

Sąd ustalił, że nieruchomość położona w W. przy ul. C. (obecnie B.) 6, stanowiła współwłasność T. P. w 47%, Janiny Ruszczyńskiej w 24%, Z. M. w 18% i L. M. w 11%. Na skutek wejścia w życie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. nr 50, poz. 279, dalej - "dekret"), nieruchomość gruntowa stała się własnością Miasta W. Wniosek właścicieli o ustanowienie własności czasowej został załatwiony odmownie, w związku z czym w dniu 19 września 1968 r. stwierdzono przejście własności budynku na rzecz Skarbu Państwa. Po rozpoznaniu odwołania w dniu 2 grudnia 1968 r. decyzja ta została utrzymana w mocy.