Wyrok SN z dnia 6 maja 2021 r., sygn. III USKP 63/21

Umową o dzieło nie może być przygotowywanie katalogów żaluzji i plis.

Gazeta Prawna nr 35/2022

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dawid Miąsik (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Bohdan Bieniek

‎SSN Romualda Spyt

w sprawie z odwołania H. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. ‎z udziałem zainteresowanej S. W. ‎o podleganie ubezpieczeniom społecznym, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 6 maja 2021 r., skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 27 czerwca 2019 r., sygn. akt III AUa (…),

1. oddala skargę kasacyjną,

2. zasądza od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. (organ rentowy) decyzją z 1 grudnia 2017 r., stwierdził, że S. W. (zainteresowana) jako osoba wykonująca na rzecz H. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (dalej jako H. lub płatnik składek) na podstawie umowy o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu w okresach: od 2 do 31 stycznia 2014 r., od 3 do 28 lutego 2014 r., od 3 marca 2014 r. do 30 kwietnia 2014 r., od 2 do 30 maja 2014 r., od 2 czerwca 2014 r. do 29 sierpnia 2014 r., od 1 września 2014 r. do 31 października 2014 r. oraz od 3 do 28 listopada 2014 r. Jednocześnie w tej samej decyzji organ rentowy ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywania powyższych umów.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł płatnik składek, wnosząc o jej zmianę przez ustalenie, że zainteresowana nie podlega ubezpieczeniom społecznym za okres wskazany w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w S. wyrokiem z 29 listopada 2018 r., VI U (…) oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że przedmiotem działalności spółki H. jest produkcja urządzeń ochrony przeciwsłonecznej, żaluzji, rolet i innych artykułów przemysłowych, handel artykułami przemysłowymi w imieniu własnym oraz w pośrednictwie. W roku 2014 płatnik składek zatrudniał osoby zarówno na podstawie umów o pracę jak i umowy o świadczenie usług. Ponadto w 2014 r. H. zawierał z osobami fizycznymi, w tym zainteresowaną, umowy o dzieło, których przedmiotem było głównie oklejanie próbek tkanin naklejką z numerem, z liczbą próbek do oklejenia wynoszącą do 14.000 sztuk miesięcznie dla jednej osoby. Przedmiotem umów o dzieło było również: oklejanie kart próbkami tkanin, oklejanie książeczek vertikali, oklejanie lamel naklejką z numerem, oklejanie kart żaluzji próbkami taśm, wklejanie tkanin w karty z zaciemnieniem, obróbka – rozcinanie długiego pasa tkanin na równe kawałki. Jeżeli danej osobie do wykonania H. powierzał wyłącznie oklejanie tkanin naklejką z numerem do katalogów rollo, (a nie do katalogów „pliss”, paneli, żaluzji czy vertikali), to przedmiot umowy stanowiła liczba próbek tkanin i odpowiadająca im liczba nalepek rzędu kilku tysięcy.

Zainteresowana wykonywała dla płatnika wyłącznie pracę polegającą na oklejaniu próbek tkanin naklejką z numerem do katalogów rollo. Każda osoba, zatrudniana przez płatnika składek na podstawie umowy „o dzieło” przed przystąpieniem do pracy na rzecz spółki, spotykała się z zatrudnioną w H. brygadzistką, która szkoliła taką osobę i ustalała z nią jaka praca i w jakiej ilości będzie wykonana na podstawie umowy o dzieło. Wzornik składał się z dostarczonego przez klienta H. segregatora (okładki) i zawierał uporządkowane przez dział wzorników próbki tkanin rollo. Wzornik określał wygląd próbek tkanin, kolejność ich wpięcia do segregatora i liczbę tkanin. Każdy z katalogów tworzony był na konkretne zamówienie konkretnego klienta. Każdy klient H. zamawiał inne katalogi, ale zdarzało się, że dla jednego klienta spółka produkowała 30 takich samych. W ciągu roku spółka wykonuje około 400-500 katalogów rollo. Na jeden katalog składa się od kilkudziesięciu do kilkuset próbek tkanin. Po dokonaniu ustaleń co do rodzaju prac osoby, którym – tak jak zainteresowanej – powierzono wykonanie katalogów rollo, pobierały od brygadzistki wzornik katalogu, próbki tkanin, naklejki i inne materiał potrzebne do wykonania katalogów, potwierdzając fakt pobrania tkanin w pisemnym „protokole przekazania materiałów do umowy o dzieło”. Na podstawie tego protokołu spisywana była w kadrach umowa o dzieło, którą „wykonawca” podpisywał na koniec miesiąca, po wykonaniu pracy i przy odbiorze wynagrodzenia. Wtedy dopiero dowiadywał się, ile pieniędzy zarobił za dany okres. Wysokość wynagrodzenia osoby zatrudnionej na podstawie umów „o dzieło” zależała od liczby wyciętych lub oklejonych tkanin i znana była tylko w przybliżeniu przed przystąpieniem do wykonywania umowy przez daną osobę. Wynagrodzenie nie zależało od liczby katalogów. Liczba tkanin do oklejenia w ramach jednej umowy była każdorazowo ustalana indywidualnie, zależnie od możliwości czasowych wykonawcy, jego sprawności manualnej. Wykonawca wykonywał powierzoną pracę w dowolnie wybranym przez siebie miejscu i czasie, nie pozostając pod kontrolą płatnika. Następnie dostarczano wykonaną pracę do siedziby płatnika, gdzie brygadzistka dokonywała odbioru pracy sprawdzając, czy dana osoba wykonała taką liczbę oklejonych tkanin, na jaką się umówiła oraz czy sposób wykonania pracy odpowiada przygotowanemu wcześniej wzornikowi. Swoje ustalenia spisywała w pisemnym „protokole zdawczo-odbiorczym do umowy o dzieło”, który następnie podpisywał także wykonawca. Jeśli stwierdzono, że tkaniny zostały wykonane zgodnie z wzornikiem, wykonawcy wypłacano wynagrodzenie – w zależności od liczby wykonanych tkanin – od 3 do 5 gr za jedną tkaninę.