Wyrok SN z dnia 27 lutego 2020 r., sygn. III UK 392/18

Umowa o czyszczenie urządzeń melioracyjnych nie jest umową o dzieło, ale o świadczenie usług.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dawid Miąsik (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Halina Kiryło

SSN Maciej Pacuda

w sprawie z odwołania Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego P. Sp. z o.o. w K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. z udziałem A. K. o ubezpieczenie społeczne i podstawę wymiaru składek, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 27 lutego 2020 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 28 lutego 2018 r., sygn. akt III AUa (...),

1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala apelację Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego P. Sp. z o.o. w K.,

2. zasądza od Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego P. Sp. z o.o. w K., na rzecz organu rentowego kwotę 8.130 (osiem tysięcy sto trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za wszystkie instancje.

Uzasadnienie

Decyzją z 30 grudnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. (organ rentowy) stwierdził, że A. K. (zainteresowany) w okresach wskazanych w decyzji podlegał ubezpieczeniom społecznym, jako pracownik Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego "P." Sp. z o.o. w K. (płatnik składek), zatrudniony w oparciu o umowę zlecenie. W związku z powyższym organ rentowy ustalił podstawę wymiaru składek dla zainteresowanego.

Odwołanie płatnika składek zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w O. z 26 czerwca 2017 r., V U (...).

Sąd Okręgowy ustalił, że płatnik składek zajmuje się produkcją rolną. Pola na terenie działania spółki należą do terenów podmokłych z tendencją do powstawania zlewisk wody opadowej. Grunty te w 80% posiadają płytką (20-50m) sieć drenującą, która ulega częstym uszkodzeniom. W związku z prowadzeniem prac, dotyczących oczyszczania systemów melioracyjnych na eksploatowanych polach płatnik składek nawiązywał współpracę z zainteresowanym, który w czasach swojej aktywności zawodowej w Kombinacie Państwowego Gospodarstwa Rolnego należał do pracowników grupy melioracyjnej, pracujących pod nadzorem melioranta i wykonywał naprawy sieci i jej rozbudowę. Przy każdorazowym nawiązaniu z zainteresowanym stosunku pracy, w oparciu o umowę zlecenie w 2006 r. zainteresowany wystawiał rachunki na ustaloną kwotę miesięcznego wynagrodzenia. Umowy zawierane z zainteresowanym nie zwierały informacji o miejscu zainstalowanych sieci melioracyjnych ani też nie precyzowały efektu, jaki zainteresowany ma osiągnąć. Sąd Okręgowy ustalił ponadto, że w latach 2010-2015 płatnik składek zawierał z zainteresowanym umowy o działo na konserwację urządzeń melioracyjnych. Na odwrocie każdej z umów znajdowały się komputerowo wypełnione rachunki, datowane na koniec każdej z nich i określające kwotę wynagrodzenia. Przed rozpoczęciem każdej z prac melioracyjnych dyrektor spółki udawał się z zainteresowanym na miejsce docelowe i wskazywał mu miejsca podmokłe. Zainteresowany w ramach zawartych umów wykonywał interwencyjną konserwację danego ustroju melioracyjnego. Prace składały się ze zlokalizowania zastoju, wykonania odkrywki powłoki gruntu, udrożnienia odcinka rury drenażowej spiralą, drutem, wymiany zużytego elementu drenażu (na nowy zakupiony przez płatnika składek) oraz z zasypania drenażu odpowiednią warstwą gruntu. Samo udrażnianie rury polegało na wprowadzeniu do jej wnętrza 25 metrowej specjalistycznej spirali oraz jej okręcaniu tak, aby zalegające w jej wnętrzu błoto wydostało się na zewnątrz. Prace te zainteresowany wykonywał przy pomocy własnych narzędzi, w tym koparki. W zależności od potrzeb zainteresowany wykonywał także inne prace, w tym wycinanie gałęzi blokujących upust wody czy czyszczenie studzienek. Pracownik płatnika składek lub dyrektor kontrolowali wykonywaną przez zainteresowanego pracę, dokonując oględzin zmeliorowanego terenu, optycznie oceniając wygląd danego pola w zakresie jego stopnia przesuszenia. Strony nie sporządzały protokołu odbioru robót. Prace przy konserwacji urządzeń trwały w ciągłych okresach, od wiosny do jesieni każdego roku i były powtarzane na niektórych działkach na skutek ponownego zatkania rur melioracyjnych.

Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, gdyż uznał, że zawierane z zainteresowanym umowy nie noszą znamion umowy o dzieło, ponieważ obejmowały powtarzalne działania w celu osiągniecia analogicznych skutków, które nie doprowadziły do powstania nowego dzieła. Zamawiający nie określił bowiem z góry jakie konkretne dzieło zamówił oraz na jaki indywidualnie określony rezultat umówiły się strony. Z tego powodu nie było możliwe zweryfikowanie tego rezultatu ze względu na jego wady.