Wyrok SN z dnia 6 maja 2021 r., sygn. III USKP 41/21

Gdy przedmiotem umowy jest wykonanie umówionej liczby rzeczy określonego gatunku według przekazanego przez zamawiającego szablonu (wzornika) z dostarczonych przez niego materiałów oraz bez zindywidualizowanych parametrów poszczególnych egzemplarzy będących efektem pracy ludzkiej, nie można mówić o dziele w rozumieniu art. 627 k.c., lecz o świadczeniu usług z art. 750 k.c.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dawid Miąsik (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Bohdan Bieniek

‎SSN Romualda Spyt

w sprawie z odwołania H. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. ‎z udziałem zainteresowanego B. C. ‎o podleganie ubezpieczeniom społecznym, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 6 maja 2021 r., skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 21 lutego 2019 r., sygn. akt III AUa (…),

1. oddala skargę kasacyjną,

2. zasądza od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Decyzją z 1 grudnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. (organ rentowy) stwierdził, że B. C. (zainteresowany), jako osoba wykonująca na rzecz H. Sp. z o.o. w S. (płatnik składek) na podstawie umowy o świadczenie usług podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu w okresach od 2 do 31 stycznia 2014 r., od 3 do 28 lutego 2014 r. oraz ustalił wysokość podstawy wymiaru składek.

Sąd Okręgowy w S. wyrokiem z 18 lipca 2018 r., VI U (…) zmienił zaskarżoną przez płatnika składek decyzję organu rentowego w ten sposób, że ustalił, iż zainteresowany we wskazanych w decyzji okresach nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu wykonania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych na rzecz płatnika składek.

Sąd Okręgowy ustalił, że przedmiotem działalności płatnika składek jest produkcja urządzeń ochrony przeciwsłonecznej, żaluzji, rolet i innych artykułów przemysłowych, handel artykułami przemysłowymi w imieniu własnym oraz w pośrednictwie. W 2014 r. płatnik składek zatrudniał osoby zarówno na podstawie umów o pracę jak i w oparciu w umowy cywilnoprawne podlegające oskładkowaniu. W każdym miesiącu zawierano ponadto kilkanaście umów o dzieło dotyczących wyłącznie wykonywania katalogów (wzorników) oferowanych produktów. Osoby z którymi zawierane były umowy o dzieło przed ich podpisaniem były instruowane przez zatrudnioną brygadzistkę co do sposobu wykonania umowy. Ustalane były rodzaje katalogów, jakie dana osoba miała wykonać (np. katalogi żaluzji, plis), oraz konkretny skład poszczególnych katalogów (w tym ilość próbek i kart tworzących katalog). Każdy katalog był tworzony na zamówienie konkretnego klienta, wobec czego katalogi różniły się, choć możliwe było przygotowanie więcej niż jednego identycznego katalogu. Wysokość wynagrodzenia była zależna od rodzaju zbudowanego katalogu, ewentualnie rodzaju innej wykonywanej pracy (pocięcia długich fragmentów materiału na mniejsze kawałki o określonych rozmiarach) i znana była jeszcze przed przystąpieniem do wykonywania pracy przez daną osobę. Osoby pierwszy raz przystępujące do pracy przy tworzeniu katalogów odbywały dodatkowo wstępne przeszkolenie w zakresie zasad tworzenia katalogów.

Wykonawcy umów o dzieło pobierali od powierzającego dzieło materiały potrzebne do wykonania katalogów. Wykonawcy wykonywali powierzoną im pracę w dowolnie wybranym przez siebie miejscu i czasie, nie pozostając pod kontrolą płatnika. Następnie dostarczali gotowe katalogi do siedziby płatnika, gdzie ponownie brygadzistka dokonywała odbioru pracy, sprawdzając, czy dana osoba wykonała taką ilość katalogów, na jaką się umówiła oraz czy skład katalogów, a także ich wygląd odpowiada poczynionym wcześniej ustaleniom. Swoje ustalenia spisywała w pisemnym „protokole zdawczo - odbiorczym do umowy o dzieło”, który następnie podpisywał także wykonawca. Jeśli stwierdzono, że katalogi zostały wykonane zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, wykonawcy wypłacano wynagrodzenie. Katalogi (wzorniki) wykonane przez osoby zatrudnione w oparciu o umowy o dzieło były następnie sprzedawane przez spółkę jej kontrahentom.