Czy transakcja nabycia wierzytelności podlega VAT

1. Obrót wierzytelnościami, ściąganie długów czy faktoring

Aby dokładnie omówić skutki transakcji nabycia wierzytelności, należy wskazać na cechy odróżniające ją od innych czynności tego typu, np. ściągania długów czy faktoringu. To właśnie brak znajomości cech różniących te transakcje w ocenie autora przyczynił się do tak dużych rozbieżności interpretacyjnych po stronie Ministerstwa Finansów.

Usługi w zakresie faktoringu świadczą wyspecjalizowane w tym zakresie instytucje finansowe. Ponieważ wykonują one swoją działalność zawodowo, ich wynagrodzenie (tj. wynagrodzenie faktora) ustalane jest najczęściej jako suma dwóch składników: prowizji z tytułu obsługi faktoringowej oraz odsetek od udzielonej faktorantowi (usługodawcy) pożyczki. W literaturze ukształtował się podział na kilka typów faktoringu: pełny (właściwy), niepełny (niewłaściwy) i mieszany, które zależą od tego, w jakim stopniu faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika. W przypadku bowiem faktoringu niepełnego, gdy dłużnik okaże się niewypłacalny, nabyta wierzytelność przechodzi z powrotem na faktoranta.

Czynności dotyczące ściągania długów polegają na tym, że jeden podmiot (usługobiorca) w imieniu i na rzecz drugiego (usługodawcy) dochodzi jego wierzytelności, tj. "ściąga długi". Wierzytelność cały czas jest własnością usługodawcy i nie ma możliwości przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika na usługobiorcę. Podstawowym zatem celem ściągania długów, w przeciwieństwie do faktoringu, gdzie faktorant liczy na szybkie otrzymanie od faktora kwoty zaległych wierzytelności, jest odzyskanie długu.