Czy wniesienie przez gminę aportu do spółki podlega opodatkowaniu VAT

Wniesienie aportu do spółki (prawa handlowego lub cywilnego) korzysta ze zwolnienia z VAT. Jednocześnie czynność wniesienia aportem towarów do spółki nie powoduje po stronie wnoszącego (gminy) obowiązku korekty wcześniej odliczonego podatku naliczonego.

Zwalnia się od podatku wkłady niepieniężne (aporty) wnoszone do spółek prawa handlowego i cywilnego (§ 8 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia).

Czynność taka podlega zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz jednocześnie jest ona zwolniona z tego podatku.

Jednakże w przypadku aportu całego przedsiębiorstwa czynność ta nie będzie podlegała w ogóle opodatkowaniu (art. 6 ust. 1 ustawy).

W kwestii odliczania podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupowych, o których mowa w pytaniu, należy szczególnie zwrócić uwagę na orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 czerwca 2004 r. sygn. akt FSK 87/04 (niepublikowane), wydanym na gruncie przepisów poprzednio obowiązującej ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, które jest aktualne także w obecnym stanie prawnym. W wyroku tym Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż wyrażona w art. 19 ust. 1 ustawy (art. 86 obecnej ustawy) fundamentalna zasada potrącalności podatku naliczonego powinna być pojmowana możliwie jak najszerzej i znajdować zastosowanie także w odniesieniu do podatku naliczonego przy nabyciu towarów handlowych, dokonanym z zamiarem wykorzystania ich w ramach działalności opodatkowanej również wówczas, gdy towary takie zostaną następnie wniesione aportem do spółki prawa handlowego lub cywilnego. Wniesienie aportem takich towarów do spółki prawa handlowego lub cywilnego nie może więc powodować obowiązku dokonania korekty uprzedniego odliczenia podatku naliczonego. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego brak jest racjonalnych przesłanek do tego, aby z podstawowego elementu konstrukcji podatku od towarów i usług, jakim jest prawo podatnika tego podatku do odliczenia podatku naliczonego, czynić swoisty hamulec konstytucyjnej zasady wolności działalności gospodarczej (w zakresie wyboru formy tej działalności). Wniosek taki jest tym bardziej zasadny, gdy się uwzględni, że zasadniczym celem wniesienia aportem towarów handlowych do innego podmiotu jest dalsze wykorzystanie tych towarów w działalności gospodarczej.

Zgodność konstrukcji polskiego podatku od towarów i usług z konstrukcją podatku od wartości dodanej przyjętą w ustawodawstwie europejskim powoduje, że przy ocenie uprawnień podatnika do odliczenia podatku naliczonego możliwe staje się wykorzystanie bogatego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w tym zakresie.

I tak w sprawie C-37/95 pomiędzy Państwem Belgijskim a Ghent Coal Terminal NV Trybunał stwierdził (odwołując się do zasady neutralności podatku VAT dla podatnika), że w sytuacji, kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane. Podobny pogląd wyrażono w sprawie C-110/94 między JNZO a Państwem Belgijskim, w której Europejski Trybunał Sprawiedliwości, odwołując się do zasady pewności prawa, wskazał, że prawo do odliczenia podatku naliczonego winno być zachowane również w sytuacji, gdy działalność związana z zakupami z przyczyn ekonomicznych nie zostaje rozpoczęta.

Reasumując, wniesienie aportu, mimo że jest czynnością zwolnioną od podatku od towarów i usług, nie skutkuje obowiązkiem skorygowania podatku naliczonego, odliczonego wcześniej przez podatnika, i to zarówno w zakresie towarów stanowiących środek trwały podatnika, jak i towarów handlowych przeznaczonych pierwotnie do dalszej odsprzedaży.