Skutki podatkowe otrzymania spłaty w związku z dokonaniem działu spadku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 stycznia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 15 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z dokonaniem działu spadku. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 marca 2024 r. (wpływ 3 kwietnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (ostatecznie sformułowany w uzupełnieniu wniosku)

1 marca 2010 r. zmarł Pana biologiczny ojciec J.K. Pan jako syn (M.G) wniósł sprawę do Sądu w październiku 2014 r. o stwierdzenie nabycia spadku. Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 8 grudnia 2015 r. postanowiono i stwierdzono, że spadek po J.K na podstawie ustawy nabyli wprost żona H.S oraz syn M.G (Pan) po 1/2 części każdy. Pani H.S zaraz po śmierci męża przeprowadziła proces spadkowy, Pan nie został zgłoszony do postępowania spadkowego gdyż twierdziła, że nic nie wiedziała o tym, że jej mąż miał w młodości syna. 28 lutego 2011 r. Pani S sprzedała lokal mieszkalny, który wchodził w skład majątku wspólnego małżeństwa H.S i J.K za kwotę (...) zł. Następnie na podstawie kolejnego postanowienia Sądu Rejonowego z 3 kwietnia 2020 r. ustalono, że przedmiotem podziału majątku wspólnego H.S i J.K jest wierzytelność w kwocie (...) zł z tytułu sprzedaży stanowiącego odrębna nieruchomość lokalu mieszkalnego w (...). Sąd dokonał podziału majątku wspólnego małżonków H.S i J.K oraz działu spadku po J.K i ww. wierzytelność przyznać na wyłączną własność uczestniczki H.S oraz zasadził od H.S na rzecz wnioskodawcy M.G (Pana) kwotę (...) zł tytułem spłaty. Pani H.S wniosła apelację od postanowienia Sądu i kolejne postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 8 lutego 2022 r. ustaliło, że w skład majątku wspólnego H.S i J.K wchodzi nieruchomość stanowiąca odrębną własność lokalu mieszkalnego w (...), a w skład spadku po J.K wchodzi udział 1/2 części we współwłasności tej nieruchomości, ww. nieruchomość przyznać na wyłączną własność H.S oraz zasądził od uczestniczki H.S na rzecz wnioskodawcy M.G (Pana) kwotę (...) zł (...) gr płatne w terminie do dnia 1 marca 2022 r. Sąd ustalił wartość majątku spadkowego i wspólnego na kwotę (...) zł. Ponieważ Pani H.S nie dokonała dobrowolnie spłaty zobowiązań wynikających z postanowienia Sądu Okręgowego z 8 lutego 2022 r. Pana Adwokat skierował sprawę na drogę egzekucji komorniczej. Ww. nieruchomość została kupiona 15 września 1994 r. przez H.S i J.K na prawach wspólności ustawowej (byli małżeństwem od 28 października 1991 r.). Pierwsza wpłata nastąpiła 19 sierpnia 2022 r. z Kancelarii Komorniczej. Łącznie spłaty od 19 sierpnia 2022 r. do 9 grudnia 2022 r. wyniosły (...) zł (...) gr tytułem spłaty. Od 10 stycznia 2023 r. do 9 czerwca 2023 r. otrzymał Pan kwotę (...) zł (...) gr tytułem spłaty. Dnia 4 sierpnia 2023 r. Komornik zawiesił egzekucję, ponieważ Pani H.S zmarła 6 lipca 2023 r. Łącznie od 19 sierpnia 2022 r. do 9 czerwca 2023 r. tytułem spłaty otrzymał Pan kwotę (...) zł (...) gr z Kancelarii Komorniczej. Jest to cząstka kwoty z zasądzonej przez Sąd Okręgowy kwoty (...) zł (...) gr, którą miała spłacić na Pana rzecz Pani H.S. Kwota (...) zł (...) gr, którą otrzymał Pan w wyniku działu spadku nie przekroczyła wartości rynkowej przysługującego Panu udziału spadkowego. Dnia 18 listopada 2022 r. był Pan w Urzędzie Skarbowym w (…) z zapytaniem w opisanej sprawie i rozmawiał Pan z Panią Kierownik działu spadku, która poinformowała Pana, że skonsultuje powyższą sprawę z Krajową Informacją Skarbową. Otrzymał Pan informację telefoniczną, że jeżeli Pani H.S przekazałaby kwotę wyższą niż zasądzona przez Sąd to wtedy powstanie obowiązek zapłaty podatku od nadwyżki wspomnianej kwoty (…) zł (…) gr. Chce Pan tylko uzyskać informację, czy kwotę (…) zł (…) gr należy uwzględnić w innych źródłach i opodatkować, czy też nie.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy kwota cząstkowa, którą otrzymał Pan z Kancelarii Komorniczej w wysokości (…) zł (…) gr (łącznie: (…) zł (…) gr w 2022 r. i (…) zł (…) gr w 2023 r.) jako spłata w drodze działu spadku, stanowi przychód podlegający podatkowi dochodowemu od osób fizycznych (tzw. przychód z innych źródeł) za 2022 r. i 2023 r.? Czy ma Pan obowiązek wykazać te kwoty w rocznym zeznaniu podatkowym, czy też nie?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

W Pana ocenie, kwota (…) zł (…) gr jaką otrzymał Pan z Kancelarii Komorniczej tytułem spłaty w drodze spadku nie rodzi obowiązku podatkowego w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest ona tylko częścią z zasadzonej przez Sąd Okręgowy kwoty (…) zł (…) gr (którą i tak nigdy by Pan nie otrzymał, ze względu na podeszły wiek Pani H.S) i kwota ta nie przekracza wartości udziału w spadku, co zatem nie stanowi przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.  

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że nienastępująca w wykonaniu działalności gospodarczej sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Stosownie do art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

W myśl natomiast art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że jeżeli nieruchomości lub prawa majątkowe określone przez art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) tej ustawy zostały nabyte w drodze spadku, to ich odpłatne zbycie (dokonane poza działalnością gospodarczą) stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, jeżeli nastąpiło ono przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Do wyliczenia 5-letniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkobiercy, który dokonuje sprzedaży, ale także okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkodawcy. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu.

Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) w związku z art. 10 ust. 5 ww. ustawy (czyli nabytych w drodze spadku), decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma forma prawna ich nabycia oraz moment nabycia przez spadkodawcę.

W myśl natomiast przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są „inne źródła”.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania „w szczególności”. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Tym samym powyższa ustawa w swoich założeniach daje podstawy prawne, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

W celu ustalenia, czy w przedmiotowej sprawie otrzymana przez Pana spłata (wyegzekwowana przez komornika w 2022 r. i 2023 r.) w wyniku przeprowadzonego działu spadku podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy odnieść się do regulacji zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Wskazać należy, że zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Natomiast zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeku cywilnego:

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego:

Natomiast zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego:

Stosownie zaś do art. 211 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 212 Kodeksu cywilnego:

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom.

Tak więc na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Jeżeli zatem wartość nieruchomości lub prawa (udziałów w nieruchomości lub prawie) nabytych w wyniku działu jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – nie następuje nabycie, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem jak i stan jej majątku osobistego.

Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości lub prawie nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie nieruchomości lub prawa w drodze działu spadku (nawet jeżeli działu spadku dokonano bez spłat lub dopłat) w części przekraczającej udział spadkowy stanowi w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie nieruchomości lub prawa w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem. Nabycie w wyniku działu spadku części majątku, który należał do innych spadkobierców, należy więc traktować jako nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, w przypadku działu spadku przyznanie udziału w nieruchomości lub prawie jednemu ze spadkobierców w zamian za spłatę nie jest równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia udziału w nieruchomości lub prawie. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że wartość spłaty, którą przyznano Panu w związku z działem spadku po zmarłym Pana ojcu, mieści się w udziale jaki przysługiwał Panu w spadku.

W konsekwencji, przyznanie na rzecz Pana przedmiotowej spłaty w ramach odpłatnego działu spadku dokonanego w 2022 r., nie przekraczającej wartości udziału w spadku, nie skutkowało powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei otrzymanie przez Pana wyegzekwowanej przez komornika spłaty (kwoty) w 2022 r. i 2023 r. w ramach działu spadku dokonanego w 2022 r., nie przekraczającej wartości udziału w spadku i przyznanej spłaty, nie stanowi przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tzw. przychodu z innych źródeł), podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, bowiem wyegzekwowana przez komornika kwota dotyczy należnej w 2022 r. spłaty.

W związku z powyższym, odpowiadając na Pana pytanie, tut. Organ stwierdza, że otrzymanie przez Pana wyegzekwowanej przez komornika spłaty (kwoty) w 2022 r. i 2023 r., związanej z odpłatnym działem spadku dokonanym w 2022 r. nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym nie ciąży na Panu obowiązek wykazywania ww. kwoty w rocznym zeznaniu podatkowym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Pana stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez Wnioskodawcę.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).