Postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2024 r., sygn. I CSK 602/23

26 stycznia 2024 r.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Dariusz Zawistowski

na posiedzeniu niejawnym 26 stycznia 2024 r. w Warszawie
‎w sprawie z powództwa Z. spółki akcyjnej z siedzibą w P.
‎przeciwko Skarbowi Państwa - Wojskowemu Zarządowi Infrastruktury w P.
‎o zapłatę,
‎na skutek skargi kasacyjnej Z. spółki akcyjnej z siedzibą w P.
‎od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu
‎z 20 kwietnia 2021 r., I ACa 306/20,

2. postanawia sporządzić wskazanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia (art. 357 § 5 w zw. z art 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c.).

UZASADNIENIE

Zasadnicze powody rozstrzygnięcia.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2023 r. nie należy do kategorii orzeczeń Sądu Najwyższego podlegających uzasadnieniu. Z tego względu wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia tego postanowienia podlegał oddaleniu.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2023 r. zostało wydane w postępowaniu kasacyjnym po rozpoznaniu wniosku skarżącego o wyłączenie sędziego. W uzasadnieniu tego wniosku wskazano na okoliczności powołania do pełnienia urzędu sędziego Sądu Najwyższego, które w ocenie skarżącego mogą prowadzić do naruszenia standardu bezstronności sędziego. Określenie skutków wadliwego postępowania nominacyjnego, stanowiącego podstawę powołania do pełnienia urzędu sędziego, jest istotnym zagadnieniem prawnym w obszarze regulacji o charakterze ustrojowym. Przy uwzględnieniu treści wniosku skarżącego z dnia 14 grudnia 2023 r. przemawiało to za sporządzeniem zasadniczych powodów rozstrzygnięcia zawartego w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2023 r.

Nie może budzić wątpliwości, że postępowanie kasacyjne z udziałem osoby wyznaczonej jako sędzia sprawozdawca w sprawie I CSK 602/23 byłoby prowadzone w warunkach nieważności postępowania spowodowanej przez wadliwy skład skład sądu rozpoznającego skargę kasacyjną powoda. Wskazany w zarządzeniu z dnia 22 lutego 2023 sędzia sprawozdawca został powołany na urząd sędziego Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3 (dalej – „ustawa z 8 grudnia 2017 r.”). W uchwale składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 stycznia 2020 r., BSA I-4110-1/20 (OSNC 2020, nr 4, poz. 34) Sąd Najwyższy stwierdził, że sprzeczność składu sądu z przepisami prawa w rozumieniu art. 379 pkt 4 k.p.c. zachodzi m.in. wtedy, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3). Zgodnie z art. 87 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym powyższa uchwała stanowi zasadę prawną, od której Sąd Najwyższy nie odstąpił w przepisanym trybie (art. 88 ustawy o SN). W orzecznictwie Sądu Najwyższego stwierdzono wielokrotnie, że uchwała z dnia 23 stycznia 2021 r. zachowuje moc wiążącą mimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 kwietnia 2020 r., U 2/20, OTK-A 2020, poz. 61 (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2020 r., III KK 75/20 i IV KK 110/20, z dnia 22 grudnia 2020 r., IV KK 516/20, z dnia 21 maja 2020 r., III KO 15/20, z dnia 16 września 2021 r., I KZ 29/21, OSNK 2021, nr 10, poz. 41, z dnia 29 września 2021 r., V KZ 47/21 i II KO 30/21, z dnia 18 stycznia 2022 r., I KZ 61/21, z dnia 21 stycznia 2022 r., III CO 6/22 i III CO 37/22, z dnia 30 grudnia 2021 r., I CSK 197/20, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2022 r., III KK 404/21, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2022 r., III PZP 1/22, OSNP 2022, nr 10, poz. 95 oraz uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2022 r., I KZP 2/22, OSNKW 2022, nr 6, poz. 22). W orzeczeniach tych podkreślono, że uchwały Sądu Najwyższego nie są źródłem prawa i nie mają charakteru normatywnego, a Trybunał Konstytucyjny w świetle regulacji zawartej w art. 175 i art. 183 ust. 1 Konstytucji RP nie ma uprawnień do wkraczania w sferę orzecznictwa sądów.