Wyrok WSA w Łodzi z dnia 15 lutego 2024 r., sygn. II SA/Łd 1032/23

Dnia 15 lutego 2024 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Agnieszka Grosińska-Grzymkowska, Sędziowie Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski, Asesor WSA Marcin Olejniczak (spr.), , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 lutego 2024 roku sprawy ze skargi R.P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 6 października 2023 roku nr KO.441.211.2023 w przedmiocie odmowy przyznania świadczenie pielęgnacyjnego oddala skargę.

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Piotrkowie Trybunalskim, decyzją z 6 października 2023 r. utrzymało w mocy decyzję Burmistrza K. z 13 lipca 2023 r., którą odmówiono R. P. przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad niepełnosprawnym synem D. P..

W uzasadnieniu decyzji organ pierwszej instancji odmówił R. P. przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na syna D. P., który legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności z 19 października 2020 r., wydanym na stałe. Organ ustalił, że R. P. zamieszkuje i prowadzi gospodarstwo domowe z mężem oraz synami: J. P. (lat 22) i niepełnosprawnym D. P. (lat 19). Mąż oraz syn J. pracują zawodowo, na jedną zmianę, codziennie przez 8 godzin. R. P. zrezygnowała z zatrudnienia w 2003 r. z uwagi na sprawowanie obowiązków domowych (jak podaje w wywiadzie). Obecnie nie pracuje, nie posiada gospodarstwa rolnego. Pobiera rentę chorobową z ZUS od 2007 r. - choruje na schizofrenię paranoidalną (orzeczenie z 9 lutego 2021 r.), w którym uznana jest za osobę częściowo niezdolną do pracy do 28 lutego 2025 r. i pobiera rentę. Wnioskodawczyni sprawuje opiekę nad niepełnosprawnym synem, a czynności pomocowe, które wykonuje zajmują jej ok. 2-3 godzin dziennie. Pomaga synowi w umyciu się, przygotowuje i podaje leki (dwa razy dziennie) oraz posiłki, które syn zjada samodzielnie. Potrzeby fizjologiczne syn załatwia samodzielnie, samodzielnie porusza się po domu i podwórku. Na wizyty lekarskie w P. wnioskodawczyni jeździ z synem raz w roku. W trakcie roku szkolnego syn w godzinach od 7.10 do 15.50 przebywa poza domem. Dowożony jest gminnym busem (spod domu) do Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego i samodzielnie uczestniczy w zajęciach lekcyjnych. Wnioskodawczyni w tym czasie zajmuje się codziennymi obowiązkami domowymi. Syn od urodzenia choruje przewlekle na epilepsję, a ataki pojawiają się średnio co 2 tygodnie. Podczas ataków wnioskodawczyni radzi sobie sama i nie jest potrzebna pomoc medyczna. Podczas wywiadu środowiskowego syn siedział przy komputerze i grał w gry, a w ocenie pracownika socjalnego jest zdolny do czynności samoobsługowych (nie jest leżący i wymagający stałej, ciągłej i permanentnej opieki). Wnioskodawczyni powiadomiła pracownika socjalnego, że w przypadku braku konieczności opieki nad niepełnosprawnym synem chętnie podjęłaby pracę zarobkową, ale nie wie czy ze względu na swój stan zdrowia dałaby radę pracować oraz że nie zrezygnuje z renty chorobowej. W związku ze stanem zdrowia syna nie wykonuje szczególnych czynności pochłaniających tyle czasu, by niemożliwe było podjęcie jakiegokolwiek zatrudnienia, choćby w niepełnym wymiarze czasu. Zdaniem organu nie ulega wątpliwości, że D. P. jest osobą chorą przewlekle, jednakże podczas wizyt pracownika socjalnego nie wykazywał konieczności stałej opieki matki. W opinii pracownika socjalnego zakres wykonywanych czynności nie wyczerpuje znamion stałej, długotrwałej opieki, nie cechuje się znaczną intensywnością, która wyklucza możliwość podjęcia przez stronę aktywności zawodowej, chociażby w niepełnym wymiarze czasu pracy, a wykonywane czynności pokrywają się z zadaniami prowadzenia gospodarstwa domowego, np. sprzątanie, pranie, prasowanie, gotowanie, robienie zakupów. Czynności opiekuńcze wykonywane przez matkę wobec syna nie są czynnościami, których nie może on wykonywać sam, np. przyjęcie leków czy załatwienie samodzielnie potrzeb fizjologicznych. Syn musi systematycznie przyjmować leki i pozostawać pod stałą kontrolą lekarską (raz w roku - jak podaje wnioskodawczyni), jest jednocześnie osobą samodzielnie funkcjonującą w życiu codziennym. Nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby oraz konieczności stałego i ciągłego współudziału na co dzień opiekuna w trakcie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Opieka strony nad synem sprowadza się do czynności pomocowych tj.: przygotowanie posiłków, podanie leków, pomoc w umyciu się, a tym samym, w ocenie organu nie zachodzi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy rezygnacją przez wnioskodawczynię z zatrudnienia, a sprawowaniem opieki nad synem, skoro zakres sprawowanej opieki nie wymusza na wnioskodawczyni całkowitego niepodejmowania pracy zarobkowej, która może być wykonywana chociażby w niepełnym wymiarze czasu pracy. Ponadto strona od wielu lat nie pracuje zawodowo, zrezygnowała z zatrudnienia od 2003 r. ze względu na obowiązki domowe, a następnie od 2007 r. nie pracuje ze względu na swój stan zdrowia. Ma ustalone prawo do renty chorobowej. Dlatego w ocenie organu niepodejmowanie pracy przez skarżącą nie ma związku przyczynowo-skutkowego z koniecznością stałej opieki nad niepełnosprawnym synem. Opieka nad synem nie wykracza poza zwykłe czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego, które wykonywane są w każdej rodzinie przez osoby pracujące w pełnym wymiarze czasu pracy oraz nie przekraczają zakresu opieki przez osobę, na której ciąży obowiązek alimentacyjny. Ponadto w opiece nad synem mogą również pomóc pozostali domownicy ojciec i brat.

Kolegium, utrzymując w mocy ww. decyzję wskazało, że zebrany materiał dowodowy wskazuje, że nie została spełniona jedna z przesłanek przyznania świadczenia, tj. istnienie związku przyczynowego między rezygnacją z zatrudnienia lub niepodejmowaniem pracy, a koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. Kolegium podzieliło pogląd organu pierwszej instancji, wywodzący brak powiązania pomiędzy rezygnacją z pracy przez skarżącą, jak też niepodejmowaniem przez nią pracy w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym synem. Strona w 2003 r. zrezygnowała z zatrudnienia z uwagi na sprawowanie obowiązków domowych. Syn urodził się w 2004 r., a od 2007 r. strona pobiera rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Zatem ustanie aktywności zawodowej skarżącej pozostaje bez związku z koniecznością sprawowania opieki nad synem. Strona nie pozostaje w zatrudnieniu od 20 lat. Okoliczność ta nie przemawia za przyjęciem, że obecnie strona podjęłaby zatrudnienie, ale jedyną przeszkodą jest konieczność opieki nad synem. Trudno uznać, aby strona kończąc swoją aktywność zawodową w wieku 27 lat, gdy nie była jeszcze osobą częściowo niezdolną do pracy, a zatem nie występowały żadne przeszkody zdrowotne do podjęcia zatrudnienia, podjęłaby pracę zawodową aktualnie, gdy legitymuje się orzeczeniem o częściowej niezdolności do pracy i ma 47 lat. Tym bardziej, jak podała sama skarżąca w wywiadzie środowiskowym, w przypadku braku konieczności opieki nad niepełnosprawnym synem chętnie podjęłaby pracę zarobkową, ale nie wie czy ze względu na swój stan zdrowia dałaby radę pracować.