Wyrok NSA z dnia 7 listopada 2023 r., sygn. III OSK 2688/21

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Mirosław Wincenciak (spr.) Sędziowie sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski Protokolant starszy asystent sędziego Łukasz Mazur po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2023 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2020 r. sygn. akt II SA/Wa 1380/19 w sprawie ze skargi E.D. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia 25 lutego 2019r. nr BCK-IV-O-320/2018 w przedmiocie odmowy przedstawienia do tytułu naukowego profesora [...] 1) uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2) odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 31 stycznia 2020 r. sygn. akt II SA/Wa 1380/19, po rozpoznaniu sprawy ze skargi E.D. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia 25 lutego 2019 r. nr BCK-IV-O-320/2018 w przedmiocie odmowy przedstawienia do tytułu naukowego profesora [...], uchylił zaskarżoną decyzję (pkt 1); zasądził od Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów na rzecz skarżącej E.D. kwotę 680 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt 2).

U podstaw rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji legły następujące ustalenia oraz ocena prawna.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów wydała w dniu 25 lutego 2019 r. decyzję nr BCK-IV-0-320/2018, mocą której na podstawie art. 28 ust. 5 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (t.j.: Dz. U. z 2017 r., poz. 1789 ze zm., dalej w skrócie "ustawa") w zw. z art. 179 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r., poz. 1669), działając w trybie § 8 pkt 2 Statutu Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, utrzymała w mocy własną decyzję z dnia 29 stycznia 2018 r. nr BCK-IV-P-565/2018, odmawiającą przedstawienia dr hab. E.D. do tytułu naukowego profesora [...]. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazała, iż Sekcja [...] na posiedzeniu w dniu 11 lutego 2019 r., po zapoznaniu się z wnioskiem dr hab. E.D. o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz opiniami superrecenzentów Centralnej Komisji z wszystkich etapów postępowania, po przeprowadzeniu dyskusji, w głosowaniu tajnym, wypowiedziała się za wnioskiem o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji z dnia 29 stycznia 2018 r. (wynik głosowania: za uchyleniem decyzji – 8 głosów, przeciw – 19 głosów, wstrzymujących się – 1 głos). Prezydium Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów na posiedzeniu w dniu 25 lutego 2019 r., po zapoznaniu się ze stanowiskiem Sekcji w rozpatrywanej sprawie, postanowiło, w głosowaniu tajnym, utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję (wynik głosowania: za uchyleniem decyzji – 0 głosów, przeciw – 11 głosów, wstrzymujących się – 0 głosów). Centralna Komisja wyjaśniła, że nie znalazła wystarczających podstaw do uznania, iż kandydatka spełnia podstawowe wymagania określone w przepisach art. 26 ust. 1 ustawy. Nie posiada ona osiągnięć naukowych znacznie przekraczających wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym. Organ podkreślił, że postępowanie było prowadzone w tzw. nowym trybie ustawy, tj. w brzmieniu po generalnej nowelizacji ustawy podjętej przepisami ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 84, poz. 455). Ocenie podlegały zatem osiągnięcia naukowe kandydatki badane pod kątem przesłanki ustawowej wykazania "posiadania osiągnięć naukowych znacznie przekraczających wymagania stawiane w postępowaniu habilitacyjnym". Ostatecznie Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów uznała, że dorobek naukowy dr hab. E.D. jest słaby. Opinię tę potwierdza niski wskaźnik IF oraz mała liczba cytowań. Z profilu publikacji i zróżnicowania tematyki nie można zdefiniować, czy i jakie badania prowadziła kandydatka oraz co było głównym tematem jej zainteresowań naukowych. Aktywność naukowa i osiągnięcia naukowe są najważniejszym elementem w uzyskaniu tytułu profesora, a ten warunek nie został w niniejszej sprawie spełniony. Drugim elementem zdefiniowanym przez ustawę jest kierowanie zespołami badawczymi realizującymi projekty finansowane w drodze konkursów krajowych i zagranicznych. E.D. prowadziła badania finansowane z programów [...] oraz była członkiem zespołu realizującego jeden program finansowany przez Komitet Badań Naukowych. Z dokumentacji wniosku wynika jednak, że w zakresie wymogów posiadania doświadczenia w kierowaniu zespołami badawczymi i realizacji projektów finansowanych w drodze konkursów krajowych i zagranicznych strona nie była kierownikiem grantu czy projektu finansowanego w drodze konkursów krajowych i zagranicznych. Przepis art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy mówi natomiast ściśle o "kierowaniu zespołami badawczymi", a więc sprawowaniu funkcji kierowniczych w organizowaniu pracy zespołów badawczych. Organ nie zanegował, że strona była wykonawcą grantów, ale podkreślił, iż ustawa stanowi o wymogu wykazania sprawowania funkcji kierownika zespołów badawczych, a ten wymóg nie został udowodniony. Działalność w ramach międzynarodowego konsorcjum w projekcie [...] został zaliczony do osiągnięć dydaktycznych, a nie naukowych. W konsekwencji brak jest zatem podstaw do uznania, że wymóg ten został spełniony. Centralna Komisja wyjaśniła ponadto, że w zakresie wykazania spełnienia wymogów odbycia staży naukowych i prac naukowych w instytucjach naukowych, w tym zagranicznych, z dokumentacji wynika, iż kandydatka odbyła staże naukowe i prace naukowe w instytucjach zagranicznych: w 1985 r. przez okres siedmiu miesięcy przebywała w [...], zaś w 1990 r. spędziła trzy miesiące w [...]. W przedstawionych dokumentach brak jest jednak informacji, czym zajmowała się w czasie pobytów za granicą, czy prowadziła badania naukowe i jakie. Brak jest też publikacji wspólnych z pracownikami ośrodków zagranicznych. Nie jest więc jasne, czy były to pobyty naukowe, czy szkolenie zawodowe. Odbyte staże zagraniczne nie zaowocowały przy tym wspólnymi grantami oraz publikacjami naukowymi. Co istotne, nie każdy staż ma charakter naukowy, natomiast w dostępnej dokumentacji nie ma planów naukowych stażów, który w takich przypadkach jest wcześniej uzgodniony z jednostką prowadzącą staż, podobnie jak sprawozdań z tych pobytów. Kolejnym badanym elementem zdefiniowanym przez ustawę są osiągnięcia w opiece naukowej. E.D. jest promotorem dwunastu zakończonych przewodów doktorskich, pięć pozostałych jest w trakcie realizacji. Kandydatka była recenzentem w trzech przewodach habilitacyjnych i pięciu doktoratach. W tej sytuacji posiada ona, w ocenie organu, niewątpliwie poważne osiągnięcia w opiece naukowej i osiągnięcia te znacznie przekraczają minima określone przez ustawę. Dodatkowo kandydatka wykazuje dużą aktywność dydaktyczną, ze szczególnym ukierunkowaniem na kształcenie położnych. Jest autorem opracowań monograficznych, założyła i redaguje kwartalnik "[...]". Działalność ta jest bardzo ważna społecznie i niewątpliwie zasługuje na wyróżnienie, nie jest jednak – w świetle ustawy – wskazaną przesłanką wymagań do uzyskania tytułu profesora. Negatywna decyzja Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów wynika ostatecznie z niespełnienia przez kandydatkę pełnych wymogów art. 26 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, pomimo znacznej liczby publikacji kandydatki, ocenianych w IF na 15.597 punktów oraz 438,5 MNiSW/KBN. Powyższe wskazuje na mały wpływ na dziedzinę nauki reprezentowaną przez wyżej wymienioną. O ograniczonej roli kandydatki w powstawaniu dorobku świadczy pierwsze autorstwo jedynie jednej pracy w czasopismach z listy filadelfijskiej. Większość publikacji ukazało się w czasopismach o charakterze edukacyjnym i w większości mają one charakter popularno-naukowy. Prace były cytowane jedynie dwukrotnie. Osiągnięcia kandydatki, przy zauważalnych pozytywach niektórych elementów dorobku, nie kwalifikują jej do przedstawienia do tytułu naukowego profesora. Wniosek strony o ponowne rozpatrzenie sprawy pod względem merytorycznym nie wniósł nowych i znaczących okoliczności do sprawy, które miałyby wpływ na zmianę zajętego przez organ stanowiska.