Obowiązkowymi tytułami do ubezpieczeń emerytalno-rentowych są m.in. umowy o pracę, umowy zlecenia, pozarolnicza działalność gospodarcza czy pobieranie zasiłku macierzyńskiego. O ile nie jest trudne ustalenie, jakim ubezpieczeniom osoba podlega, mając tylko jeden tytuł - np. tylko umowę o pracę czy jedno zlecenie, o tyle rozstrzygnięcie w tym zakresie komplikuje się w razie posiadania kilku tytułów jednocześnie (tzw. zbieg tytułów).

Zbieg tytułów

Zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych zachodzi wówczas, gdy osoba jednocześnie pozostaje w kilku stosunkach prawnych i/lub posiada źródła przychodów, które wywołują obowiązek składkowy. Z takim zbiegiem mamy do czynienia w sytuacji np. wykonywania umowy zlecenia i umowy o pracę, kilku umów zlecenia czy prowadzenia własnej firmy i realizowania zlecenia. W niektórych przypadkach wpływ na charakter i zakres ubezpieczeń ma również posiadanie ustalonego prawa do renty bądź emerytury, a także bycie studentem lub uczniem. Zmiany przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) wprowadzone ustawą z 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw dotyczą przede wszystkim zleceniobiorców, u których występuje zbieg tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Od 1 stycznia 2016 r. w art. 9 ustawy systemowej, który rozstrzyga zbiegi tytułów do ubezpieczeń, obowiązuje nowy ust. 2c, zgodnie z którym osoba, wykonująca umowę zlecenia, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, podlega obowiązkowo tym ubezpieczeniom również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się jednak, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia lub z innych tytułów osiąga kwotę minimalnej płacy. Od 1 stycznia 2016 r. wynagrodzenie minimalne wynosi 1850 zł.