Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 marca 2023 r., sygn. I SA/Po 47/23

Egzekucyjne postępowanie

Dnia 22 marca 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Bejgerowska (spr.) Sędzia WSA Karol Pawlicki Asesor sądowy WSA Robert Talaga po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 22 marca 2023 roku sprawy ze skargi B. G. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 10 listopada 2022 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego [...] z dnia 07 lipca 2022 r. nr [...], 2. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej na rzecz skarżącej spółki kwotę [...]) złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Uzasadnienie

1. Zaskarżonym postanowieniem z dnia 10 listopada 2022 r., nr [...], Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego [...] z dnia 7 lipca 2022 r., nr [...], którym oddalono zarzuty wniesione w sprawie egzekucji administracyjnej przez B. G. (dalej też: "Spółka", "Strona" lub "Skarżąca").

1.1. Z akt sprawy wynika, że powołanym powyżej postanowieniem organu I instancji oddalono zarzut wniesiony w sprawie egzekucji administracyjnej. W treści orzeczenia stwierdzono, że długotrwałość postępowania kontrolnego, a tym samym przekroczenie sześciomiesięcznego terminu na wydanie decyzji, powstało z przyczyn niezależnych od organu, dlatego też brak było podstaw do zastosowania przerw w naliczaniu odsetek według regulacji zawartych w przepisach art. 54 § 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r., poz. 2651 ze zm. – dalej w skrócie: "O.p.") w związku z art. 24 ust. 5 ustaw z dnia 28 września 1991 r. Kontrola skarbowa (Dz. U. z 2016 r., poz. 720 ze zm. – dalej: "ustawa o kontroli skarbowej").

1.2. Na powyższe postanowienie Strona wniosła zażalenie, podnosząc wadliwość uzasadnienia postanowienia w sposób niewyjaśniający motywów rozstrzygnięcia w zakresie podniesionych zarzutów - nieistnienia egzekwowanego obowiązku w części dotyczącej odsetek za zwłokę za okres prowadzenia wobec Spółki postępowania kontrolnego przez okres ponad 6 miesięcy, w sposób ewidentnie przewlekły z wyłącznej winy organu.

1.3. Dyrektor Izby Skarbowej w powołanym na wstępie rozstrzygnięciu utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu wskazano, że Naczelnik Urzędu Skarbowego [...] prowadzi postępowanie egzekucyjne wobec B. Spółka z o.o. Spółka komandytowa na podstawie własnych tytułów wykonawczych z dnia 22 lutego 2022 r. o nr [...], obejmujących należności z tytułu podatku od towarów i usług za okres od listopada 2015 r. do września 2016 r., na kwotę należności głównej [...] zł oraz należne odsetki i koszty egzekucyjne. Wskazane tytuły wykonawcze zostały wystawione na podstawie zaległości podatkowych powstałych w związku z wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej decyzją z dnia 29 listopada 2022 r., nr [...], w przedmiocie określenia Spółce zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za wskazany okres rozliczeniowy. Uzasadniając rozstrzygnięcie, organ odwoławczy powołał się na treść przepisów: art. 138 § 1 pkt 1 i art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 2000 ze zm. – dalej w skrócie: "K.p.a.", art. 33 § 1 i 2, art. 34 § 2 i 3, art. 35 § 5, art. 18 i art. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2022 r., poz. 479 ze zm. – dalej w skrócie: "u.p.e.a."), art. 239e, art. 239f § 1 pkt 1 i 2, art. 5 i art. 54 § 1 O.p. oraz art. 24 ust. 5 ustawy o kontroli skarbowej. Wyjaśniono, że złożenie przez zobowiązanego zarzutu w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, opartego na jednej z podstaw wymienionych w art. 33 § 2 u.p.e.a., legitymuje organ administracyjny do rozpatrzenia zarzutu, lecz czyni to wyłącznie w odniesieniu do tej podstawy, która została dookreślona w środku zaskarżenia. Tą podstawą w niniejszej sprawie jest okoliczność nieistnienia obowiązku w związku z nieuwzględnieniem przerw w obliczeniu odsetek za zwłokę. Stwierdzając, że organ I instancji słusznie oddalił zarzut Strony, wskazano, że odsetek za zwłokę nie nalicza się: 1) za okres od dnia następnego po upływie terminu, o którym mowa w art. 139 § 3, do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego, jeżeli decyzja organu odwoławczego nie została wydana w terminie, o którym mowa w art. 139 § 3 (art. 54 § 1 pkt 3); 2) za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (art. 154 § 1 pkt 7). Przepisów tych nie stosuje się jednak, jeżeli do opóźnienia w wydaniu decyzji przyczyniła się strona lub jej przedstawiciel lub opóźnienie powstało z przyczyn niezależnych od organu. Spółka zgłaszając zarzut wprost wskazywała na błędne określenie obowiązku w zakresie braku pominięcia okresów wyłączenia naliczania odsetek od zaległości podatkowej, wynikających z art. 54 § 1 pkt 7 O.p. Wyjaśniono, że postępowanie kontrolne wobec Spółki zostało wszczęte 10 listopada 2016 r. i było prowadzone na podstawie przepisów ustawy o kontroli skarbowej. Jego przedmiotem było ustalenie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowość obliczania i wpłacania podatku od towarów i usług za okres od listopada 2015 r. do września 2016 r. Wskazano na treść przepisu art. 24 ust. 5 tej ustawy, zgodnie z którym jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 6 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego, nie nalicza się odsetek za zwłokę za okres od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego do dnia doręczenia decyzji. Natomiast ust. 6 tego przepisu stanowi, iż przepisu ust. 5 nie stosuje się, jeżeli do opóźnienia w wydaniu decyzji przyczynił się kontrolowany lub jego przedstawiciel lub opóźnienie powstało z przyczyn niezależnych od organu. Zdaniem organu odwoławczego w przedmiotowej sprawie opóźnienie nie powstało z winy organu i powołując się na złożoność przedmiotowej sprawy, ilość i rodzaj przeprowadzanych dowodów, a także terminowość i celowość czynności podejmowanych w toku postępowania, wskazano na prawidłowe zorganizowanie postępowania. Niezbędne do dokonania czynności (np. pozyskanie informacji oraz materiału dowodowego od innych organów) świadczą, że czynności te zajmowały odpowiednią ilość czasu i były uzasadnione z uwagi na zawiłość sprawy i jej etap, oraz z uwagi na konieczność respektowania uprawnień Strony postępowania. Wielość i złożoność czynności spowodowała wydanie decyzji dopiero w dniu 29 grudnia 2020 r. Organ wymienił czynności, które zostały dokonane w toku postępowania kontrolnego, wskazując, że spis czynności i wydanych bądź otrzymanych dokumentów w jego toku potwierdza, że przedłużenie postępowania ponad okres wskazany w art. 24 ust. 5 ustawy o kontroli skarbowej nastąpiło w związku z gromadzeniem materiału dowodowego, stanowiącego podstawę dokonanych ustaleń. W konkluzji uznano, że przedłużenie postępowania nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu. Oceniając prawidłowość zorganizowania postępowania, wzięto pod uwagę nie tylko zasadę szybkości postępowania, ale również zasadę legalności, pogłębiania zaufania do organów podatkowych, prawdy materialnej i czynnego udziału strony w postępowaniu. Opóźnienie powstało między innymi w związku z gromadzeniem materiału dowodowego, stanowiącego podstawę dokonanych ustaleń. Zgromadzono bardzo obszerny materiał dowodowy, liczący 12 964 kart, który należało bardzo wnikliwie i dokładnie przeanalizować, a następnie ocenić. Długotrwałość postępowania kontrolnego prowadzonego wobec Spółki, a tym samym przekroczenie sześciomiesięcznego terminu na wydanie decyzji, powstała również między innymi w związku z oczekiwaniem na zakończenie postępowań podatkowych prowadzonych przez Naczelnika [...] Urzędu Celno- Skarbowego [...] wobec bezpośrednich dostawców. Zauważono, że organ kontrolny podejmował czynności w każdym miesiącu prowadzonej kontroli, realizując wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu kontrolnym, a przedłużenie postępowania ponad okres wskazany w art. 24 ust. 5 ustawy o kontroli skarbowej nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu. Uznano brak podstaw do zastosowania art. 54 § 1 pkt 7 O.p. w zw. z art. 24 ust. 5 ustawy o kontroli skarbowej. Wskazano na marginesie, że organ wierzycielski zastosował przerwę w naliczaniu odsetek za zwłokę, na podstawie art. 54 § 1 pkt 3 O.p., od 11 kwietnia 2021 r. do 13 grudnia 2021 r., wynikającą z faktu złożenia przez Spółkę odwołania z dnia 10 lutego 2021 r. od decyzji Naczelnika [...] Urzędu Celno-Skarbowego [...] z dnia 29 grudnia 2020 r. i wydania decyzji Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 29 listopada 2021 r., doręczonej Spółce w dniu 13 grudnia 2021 r. Organ przyznał, że wprawdzie postępowanie podatkowe trwało dłużej niż wynika to z regulacji art. 139 § 1 i § 3 O.p., ale zgodnie z art. 139 § 4 O.p. do terminów określonych w § 1-3 nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu. Stwierdzono, że organ egzekucyjny w niniejszej sprawie należycie ustalił okoliczności sprawy, dokładnie objaśnił podstawę faktyczną i prawną rozstrzygnięcia w przedmiocie, którego dotyczy zaskarżone postanowienie, a także nie miało miejsca naruszenie zasad ogólnych postępowania.