Wyrok WSA w Łodzi z dnia 24 kwietnia 2019 r., sygn. II SA/Łd 114/19

Gospodarka gruntami

Dnia 24 kwietnia 2019 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bogusław Klimowicz, Sędziowie Sędzia NSA Paweł Janicki, Sędzia WSA Jolanta Rosińska (spr.), , Protokolant Pomocnik sekretarza Aleksandra Banasiak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2019 roku sprawy ze skarg A Spółki Akcyjnej w W., M. K., B. C. i M. W. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania oddala skargi. A.B.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] znak [...], Starosta [...] wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej orzekł o:

1. Ustaleniu odszkodowania w wysokości 156.380,00 zł za szkody, ograniczenie prawa własności nieruchomości oraz zmniejszenie się wartości nieruchomości położonej w A., przy ul. A 161 i ul. B 189 i 189a w związku z wybudowaniem wysokociśnieniowego gazociągu DN 300 "obwodnica m. Ł.",

2. Ustaleniu wysokości zwaloryzowanego odszkodowania wypłaconego w dniu 22 stycznia 1996 r. M. i D. małż. K. na kwotę 82.054,03zł;

3. Zobowiązaniu A S.A. z siedzibą w W., ul. C 25 do wypłaty odszkodowania w wysokości 74.325,25 zł, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna, w tym na rzecz:

- M. K., współwłaściciela do 1/2 części nieruchomości opisanej w punkcie 1 decyzji - odszkodowania w kwocie - 37.162,99 zł;

- B. C., współwłaścicielki do 1/4 części nieruchomości opisanej w punkcie 1 decyzji - odszkodowania w kwocie - 18.581,49 zł;

- M. W., współwłaścicielki do 1/4 części nieruchomości opisanej w punkcie 1 decyzji - odszkodowania w kwocie - 18.581.49 zł;

Odwołanie od powyższej decyzji złożyli M. K. i A S.A. w W., reprezentowana przez radcę prawnego M. S.

Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] nr [...] utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. Organ wyjaśnił, że decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w Z. nr [...] z dnia [...] wydaną na podstawie ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127) zezwolono [...] Okręgowemu Zakładowi Gazownictwa w W., Zakładowi Gazowniczemu w Ł. na założenie i przeprowadzenie na nieruchomości będącej własnością M. i D. małż. K., stanowiącej działki numer 218, 130 i 196 o łącznej pow. 1,0800 ha, uregulowanej w księdze wieczystej [...] położonej w A. przy ul. A 161 i ul. B 189 i 189a przewodów i urządzeń służących do przesyłania gazu wysokiego ciśnienia "obwodnica m. Ł.". Dla potrzeb postępowania sporządzony został w dniu 15 grudnia 2017 r. operat szacunkowy. Rzeczoznawca majątkowy w oparciu o informacje ujęte w pismach Urzędu Miejskiego w A., a w szczególności pismo z dnia 23 maja 2016 r., które z kolei zostały sformułowane na podstawie ówcześnie obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonego Uchwałą Nr [...] Rady Gminy i Miasta w A. z dnia [...] nr [...] przyjął, że w dacie [...] (data wydania ostatecznej decyzji w przedmiocie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości) nieruchomość przeznaczona była w części pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, a w części pod budownictwo jednorodzinne z rzemiosłem. Obok przywołanej daty wydania ostatecznej decyzji dotyczącej ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości, rzeczoznawca dla potrzeb wyceny wziął pod uwagę datę [...] tj. dzień kiedy zakończono działania uzasadniające wydanie decyzji. W procesie wyceny zastosowano podejście porównawcze z zastosowaniem metody porównywania parami. Do czynności szacunkowych przyjęto ceny transakcyjne nieruchomości podobnych. Następnie wyodrębniono cechy nieruchomości gruntowych niezabudowanych przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, z ograniczeniami w zakresie zagospodarowania zgodnie z funkcją terenu. Wartość 1 m2 nieruchomości wyniosła w efekcie 28,72 zł, a całej nieruchomości po zaokrągleniu 310 000 zł. Organ wskazał, że określając wartość nieruchomości na dzień zakończenia działań uzasadniających wydanie decyzji o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości rzeczoznawca zwrócił uwagę, że na rzeczonej nieruchomości znajdują się dwa gazociągi. Mianowicie gazociąg DN 300 "P.-Z." wraz ze strefą ochronną oraz gazociąg powstały w związku z opisaną decyzją o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości - DN 300 "obwodnica miasta Ł." ze strefą ochronną w części nakładającą się na strefę ochronną starego gazociągu "P.-Z.". Na podstawie mapy i obliczeń geodety W. Ś. przyjęto, że strefa ochronna obu gazociągów wynosi 9712 m2. Usytuowanie na nieruchomości kolejnego gazociągu DN 300 "Obwodnica m. Ł." spowodowało powiększenie się strefy ochronnej gazociągów o 2584 m2. Wartość 1 m2 gruntu po podjęciu czynności określonych w przedmiotowej decyzji o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości oszacowano na 20,05 zł, a całej nieruchomości po zaokrągleniu 217 000,00 zł. W efekcie zmniejszenie wartości nieruchomości na skutek działań podjętych na nieruchomości na mocy decyzji o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości wyniosło 93 000 zł. Rzeczoznawca w następnej kolejności oszacował wartość poniesionych szkód na nieruchomości obejmujących utratę pożytków w okresie od dnia wydania decyzji do zakończenia działań uzasadniających jej wydanie. Złożyły się na nią: niemożność użytkowania i straty w plonach i sadzie - 32 700 zł, koszty rekultywacji gleby i łąk - 14 600 zł oraz odszkodowanie za budynek gospodarczy - 16 080 zł, co łącznie dało kwotę - 63 380 zł. Łączna wartość odszkodowania wyniosła zatem 156 380,00 zł. W ocenie organu odwoławczego analizowany operat szacunkowy mógł być użyty do celu dla jakiego został sporządzony. Zdaniem organu II instancji w opiniowanym operacie rzetelnie i odpowiednio dla celu wyceny opisano stany nieruchomości oraz przeznaczenie. Należycie sprecyzowano i sformułowano cel wyceny oraz jego zakres. Daty istotne dla procesu wyceny również przyjęto prawidłowe. Przedstawiono analizę rynku nieruchomości odpowiednio do celu i sposobu wyceny. Przedstawiono wybór odpowiedniej metodyki i techniki wyceny. W operacie opisano przebieg istotnych obliczeń i uzasadnienie końcowego wyniku. Załączono i podano w treści operatu dane wykorzystane w procesie szacowania. Zamieszczono stosowne klauzule i oświadczenia potwierdzające dokonanie wyceny zgodnie z przepisami prawa. Organ zaznaczył w odpowiedzi na zarzuty A S.A. w W., że stanowisko jakoby umieszczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego rzeczonej inwestycji miałoby w konsekwencji pozbawiać możliwości uwzględnienia przez organ przy szacowaniu zmniejszenia się wartości nieruchomości skutków wynikających z przeprowadzenia rzeczonego gazociągu, nie znajduje oparcia w przepisach prawa. Zarówno na gruncie ówcześnie obowiązującej ustawy z 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. nr 30, poz. 127 z późn. zm.) i art. 74 tej ustawy, jak również na podstawie odpowiednika tego przepisu, tj. art. 128 ust. 4 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami odszkodowanie przysługuje właścicielowi nieruchomości za skutki działań podjętych w wyniku podjętej decyzji w przedmiocie m.in. posadowienia urządzeń służących do przesyłania gazu. Co więcej, na gruncie obecnie obowiązujących przepisów wydanie decyzji w przedmiocie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia odnoszącego się do takiego gazociągu jest możliwe w przypadku zgodności ograniczenia z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jeżeli takowy jest. Fakt, że miejscowy plan przewiduje ograniczenie, jest zatem jedną z przesłanek wydania decyzji na podstawie art. 124 u.g.n. Stąd nielogiczne i sprzeczne z przepisami byłoby uszczuplenie praw właścicieli o możliwość dochodzenia odszkodowania z tytułu czynności podjętych w związku z przeprowadzeniem gazociągu na podstawie decyzji, tylko z tego powodu, że przewidziano daną okoliczność w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zdaniem organu II instancji bezzasadny jest również zarzut dotyczący błędnego ustalenia przeznaczenia nieruchomości na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na czasowe zajęcie nieruchomości w ten sposób, że nieruchomość mogła być częściowo zabudowana, pomimo że była obciążona istniejącą strefą ochronną dla gazociągu Z.-P. Przeznaczenie nieruchomości zostało ustalone w oparciu o ówcześnie obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jednocześnie w wycenie uwzględniono, że sposób korzystania z nieruchomości był już wcześniej ograniczony w wyniku istniejącego gazociągu i te ograniczenia zostały wzięte pod uwagę przy wycenie przez rzeczoznawcę. W ocenie organu odwoławczego nie ma podstaw, aby kwestionować przyjęte do wyliczeń powierzchnie stref ochronnych. Budynek, którego uwzględnienie w wycenie zakwestionował pełnomocnik A S.A. w W., jak wynika z materiału dowodowego, został wzniesiony na nieruchomości zgodnie z pozwoleniem udzielonym w decyzji nr [...] w czasie kiedy przez nieruchomość przechodził już gazociąg "P.-Z.". Wskutek powstania gazociągu wysokiego ciśnienia "obwodnica m. Ł." budynek znalazł się w strefie ochronnej nowego gazociągu. Zatem organ odwoławczy podzielił stanowisko Starosty, że należało daną okoliczność uwzględnić w wycenie. Organ nie doszukał się błędów mających wpływ na wynik sprawy w zakresie dat istotnych z punktu widzenia przedmiotowego odszkodowania, w tym przyjętej daty zakończenia działań uzasadniających wydanie decyzji, a także w odniesieniu do strat związanych z utratą pożytków. Zdaniem organu zamierzonego skutku nie mogą odnieść również zarzuty M. K. w zakresie wysokości przedmiotowego odszkodowania. Jak wyjaśnił bowiem rzeczoznawca majątkowy w toku postępowania odwoławczego, do wyceny nieruchomości wzięto pod uwagę nieruchomości, które spełniają cechy nieruchomości podobnych pod względem położenia, przeznaczenia, sposobu korzystania i innych cech wpływających na wartość, jak powierzchnia nieruchomości. Poza tym rzeczoznawca wskazał, że wycenić mógł tylko utratę pożytków w okresie od dnia wydania decyzji do dnia zakończeni działań uzasadniających jej wydanie. Odnosząc się z kolei do kwestii zużycia budynku znajdującego się na działce rzeczoznawca wskazał, że przyjął 10-letni okres trwałości budynku, co wynikało z decyzji określającej lokalizację czasową tego budynku oraz jego wiek. Zdaniem organu odwoławczego nie ma podstaw, aby kwestionować przedstawione wyjaśnienia posiadającego wiadomości specjalne rzeczoznawcy majątkowego w przytoczonym zakresie. Wojewoda stwierdził, że rozstrzygając w zakresie należnego stronom odszkodowania organ I instancji uwzględnił wypłaconą wcześniej z tego tytułu na podstawie decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w Z. z dnia [...] nr [...] kwotę 33 124,00 zł, która po waloryzacji wyniosła 82.054,03 zł. Wojewoda wspomniał także, że w uzasadnieniu decyzji organ I instancji na stronie 8 błędnie podniósł, że kwota odszkodowania za okres od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia 31 marca 2018 r. wynosi 82 054, 03 zł. Kwota 82 054, 03 zł stanowi całą wartość o jaką należy potrącić ustalone w decyzji odszkodowanie, co zresztą uczynił w samej sentencji rozstrzygnięcia organ I instancji. Jak wynika z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, na potrzeby toczącego się postępowania przed wydaniem w sprawie decyzji z dnia [...] Urząd Statystyczny w Ł. wyliczył w oparciu o opublikowane przez GUS wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych, że wzięta do waloryzacji kwota 33 124,00 zł na dzień 31 maja 2012 r. odpowiada kwocie 80 859,25 zł, zaś wskaźnik cen towarów i usług za wzięty pod uwagę okres wynosi 244,1 %. Przed wydaniem zaskarżonej decyzji z dnia [...], organ I instancji zwaloryzował kwotę 80 859,25 zł za okres, który upłynął od poprzedniej waloryzacji. Wyliczona kwota urosła do wartości 82 054,03 zł (wskaźnik za rzeczony okres, który upłynął pomiędzy wydaniem ww. decyzji wyniósł 101,4776%). Ze zgromadzonego zatem materiału dowodowego wynika, że w rozstrzygnięciu organ I instancji prawidłowo wyliczone odszkodowanie pomniejszył o 82 054, 03 zł. Przytoczone błędne w zakresie waloryzacji uzasadnienie rozstrzygnięcia tym samym nosi znamiona omyłki. Wojewoda dalej wskazał, że odszkodowanie pomniejszone o kwotę wypłaconego wcześniej odszkodowania rozdzielone zostało pomiędzy współwłaścicieli nieruchomości. Jak wynika z ustaleń organu I instancji, nieruchomość stanowiła w dacie wydania decyzji o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości własność M. i D. małż. K. Na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego dla Ł.-Ś. w Ł. II Wydziału Cywilnego z dnia [...] w Ł. spadek po D. K. na podstawie testamentu notarialnego z dnia [...] nabyły córki zmarłej: M. W. oraz B. C. po 1/2 części każda z nich. W oparciu o przytoczone dokumenty organ I instancji prawidłowo ustalił na rzecz: M. K. 1/2 kwoty odszkodowania, a na rzecz B. C. i M. W. po 1/4 części odszkodowania.