Lp.

Identyfikacja i ocena zagrożeń

Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków

1

1. Uszkadzanie i niszczenie nacieków oraz namulisk w jaskiniach.

2. Zaśmiecanie wnętrz jaskiń.

3. Niszczenie krat zabezpieczających otwory wejściowe.

4. Niepokojenie hibernujących nietoperzy (Chiroptera).

5. Niszczenie wykopu archeologicznego w Jaskini Ciemnej

1. Zakładanie i konserwacja krat i zamknięć.

2. Sprzątanie i okresowa kontrola jaskiń.

3. Zamiana oświetlenia w Jaskini Ciemnej z oświetlenia świecami na inne.

4. Zabezpieczenie i udostępnienie zwiedzającym wykopów archeologicznych w Jaskini Ciemnej – budowa pomostu nad wykopem archeologicznym

2

Niekorzystny wpływ turystyki:

1) wydeptywanie i niszczenie roślinności przez pieszych i rowerzystów,

2) zaśmiecanie i zanieczyszczanie

1. Organizacja ruchu turystycznego, przez:

1) modernizację parkingów wraz z infrastrukturą towarzyszącą,

2) budowę pawilonu obsługowego przy Jaskini Łokietka i schronu przeciwdeszczowego,

3) utrzymywanie w dobrym stanie kładek, mostków na szlakach turystycznych,

4) budowę wież, punktów i tarasów widokowych i edukacyjnych, remont zabezpieczeń technicznych (poręcze, zastawki, schody, konstrukcje drewniane i murowane),

5) naprawę i uzupełnianie tablic i znaków informacyjnych oraz bram wjazdowych.

2. Usuwanie odpadów stałych ze szlaków i ich otoczenia.

3. Budowa toalety przy kasie do Jaskini Ciemnej

3

Niezgodny z siedliskiem skład gatunkowy drzewostanów i związane z tym zmniejszenie odporności na niekorzystne czynniki biotyczne i abiotyczne

Zwiększenie odporności ekosystemów leśnych, przez dostosowywanie składu gatunkowego drzewostanów do warunków siedliskowych oraz prowadzenie cięć stabilizujących

4

1. Zmiana składu gatunkowego łąk

2. Ubożenie zespołów roślinnych i populacji zwierzęcych.

3. Degradacja walorów krajobrazowych

1. Koszenie łąk ze zbiorem i wywozem biomasy lub wypas zwierząt.

2. Usuwanie drzew i krzewów pojawiających się na łąkach w wyniku sukcesji

5

Zarastanie skał drzewami i krzewami, powodujące zanik gatunków kserotermicznych i naskalnych roślin i zwierząt, a w konsekwencji ubożenie tych zbiorowisk

1. Usuwanie drzew, krzewów, odrośli.
2. Koszenie powierzchni łącznie z ewentualnym wykopywaniem części podziemnej niepożądanej roślinności

6

Utrata walorów krajobrazowych

Odsłanianie zamku w Ojcowie oraz wybranych kompleksów i form skalnych z odrośli

7

1. Zagrożenie walorów kulturowych i krajobrazowych Doliny Prądnika.

2. Niszczenie zabytków architektury

1. Utrzymanie zabytków kultury materialnej.

2. Utrzymanie historycznych stawów rybnych w Ojcowie i Pieskowej Skale.

3. Okresowa konserwacja, rewaloryzacja i remonty

8

Zanikanie stanowisk rzadkich i zagrożonych gatunków roślin:

1) zawilca wielkokwiatowego (Anemone syhestris L.),

2) pełnika europejskiego (Trollius europaeus L.),

3) wiśni karłowatej (Prunus fruticosa Pall.),

4) chabra miękkowłosego (Centaurea mollis),

5) macierzanki wczesnej (Thymuspraecox Pygmaeus),

6) astra gawędki (Aster amellus),

7) ośmiału mniejszego (Cerinthe minor L.),

8) tojadu dzióbatego (Aconitum variegatum L.),

9) brzozy ojcowskiej (Betula oycoviensis Bess.),

10) kosatki kielichowatej (Tofieldia calyculata),

11) ostnicy Jana (Stipa joannis),

12) ostrożenia pannońskiego (Cirsium pannonicum)

1. Usuwanie niepożądanych gatunków roślin ze stanowisk gatunków rzadkich i zagrożonych.

2. Wzmocnienie populacji gatunków roślin rzadkich i zagrożonych przez ewentualny wysiew ich nasion.

3. Wzmocnienie miejscowej populacji brzozy ojcowskiej (Betula oycoviensis Bess.) na terenie Parku – zbiór nasion oraz ich wysiew w szkółce Parku. Podsadzanie okazów pochodzących z hodowli.

4. Wysiew nasion lub okazów pełnika europejskiego (Trollius europaeus L.) na terenie Parku, w miejscach wcześniejszej reintrodukcji (Dolina Sąspowska)

9

Opanowywanie siedlisk rodzimych roślin przez gatunki obcego pochodzenia

1. Wykaszanie i wykopywanie części podziemnych roślin w miejscach szczególnie zagrożonych ekspansją gatunków inwazyjnych:

1) ograniczenie ekspansji niecierpka gruczołowatego (Impatiens glandulifera) i likwidacja stanowisk rdestowca ostrokończystego (Reynoutriajaponica), przez koszenie i wyrywanie okazów,

2) wykopywanie podziemnych kłączy nawłoci kanadyjskiej (Solidago canadensis L.) w obrębie najcenniejszych muraw kserotermicznych na Grodzisku i Górze Koronnej,

3) karczowanie okazów lilaka pospolitego (Syringa vulgaris L.) w zbiorowiskach ciepłolubnych zarośli w obrębie masywów Skały Długiej i Skał Panieńskich,

4) ograniczenie ekspansji niecierpka drobnokwiatowego (Impatiens parviflora)
na stanowiskach chronionych i cennych
dla roślin w Parku,

5) ograniczenie ekspansji kolczurki
klapowanej (Echinocystis lobata) w zbiorowiskach łęgowych Parku,

6) wycinka dębu czerwonego (Quercus
rubra L.) i robinii akacjowej (Robinia pseudoacacia L.).

2. Edukacja lokalnej społeczności

10

Śmiertelność płazów na drodze w czasie ich wiosennych wędrówek do miejsc rozrodu

1. Zakładanie siatek ochronnych i wiader.

2. Ustawienie tablic informacyjnych w widocznych miejscach.

3. Czyszczenie przepustów i utrzymanie odpowiedniego poziomu wody w stawach

11

Szkody wyrządzane przez dziki (Sus scrofa) w uprawach

Prowadzenie redukcji dzików (Sus scrofa), zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2013 r. poz. 1226).

12

Zmniejszanie się ilości miejsc gniazdowania żądłówek (Aculeata)

Odsłanianie wybranych skarp ziemnych

13

Niedobór siedlisk dla saproksylobiontów w drzewostanach obszarów ochrony częściowej

1. Pozostawianie uschniętych drzew w drzewostanie – tzw. posuszu jałowego (nie dotyczy terenów sąsiadujących z drogami, szlakami turystycznymi i innymi miejscami przebywania ludzi).

2. Poszerzenie obszaru ochrony ścisłej na powierzchnie w oddziałach 37 g, m, n, o, p, r, 41 a, b, c, f, g, h, i, j

14

Zanikanie populacji niektórych gatunków dzikich pszczół (Osmia cerinthidis)

Reintrodukcja wybranych gatunków dzikich pszczół

15

Występowanie na terenie Parku gruntów niebędących w użytkowaniu wieczystym Parku utrudniające prawidłowe zarządzanie ochroną przyrody na tych obszarach

Wykupy gruntów prywatnych – według możliwości

16

Presja urbanistyczna na terenie Parku

Uzgadnianie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz decyzji o warunkach zabudowy

17

Podmywanie brzegów potoków w czasie powodziowych wezbrań wód zagrażające istniejącym zabudowaniom i drogom lokalnym

Wzmacnianie brzegów potoków (faszynowanie)

Lp.

Identyfikacja zagrożeń

Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków

1

1. Choroby i defekty genetyczne w populacji sarny (Capreolus capreolus) i dzika (Sus scrofa).

2. Przegęszczenie populacji

Prowadzenie redukcji ze szczególnym uwzględnieniem zwierząt chorych

2

Niepokojenie nietoperzy (Chiroptera) podczas snu zimowego w jaskiniach

Zakładanie i konserwacja krat oraz zamknięć w wybranych jaskiniach

3

Zanieczyszczenie wód

Bieżące utrzymanie oczyszczalni ścieków przy budynkach Parku

4

Występowanie pożarów

1. Utrzymanie dróg pożarowych w stanie przejezdności i coroczny przegląd dróg przeciwpożarowych.

2. Ograniczanie ruchu turystycznego w przypadku zagrożenia pożarowego

5

Utrata walorów krajobrazowych przez nadmierny rozwój drzew i krzewów oraz roślinności zielnej

Wycinka odrośli drzew i krzewów oraz wykaszanie roślin zielnych w miejscach o dużych walorach widokowych

6

Zagrożenie bezpieczeństwa ludzi, szlaków turystycznych, dróg, parkingów, budynków i budowli spowodowane przez drzewa

Przeglądy szlaków i usuwanie drzew zagrażających bezpieczeństwu ludzi, pojazdów, budynków i budowli

Lp.

Identyfikacja zagrożeń

Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków

1

Presja urbanistyczna w otulinie oraz związane z tym zanieczyszczenie powietrza, gleby i wód

Zapobieganie zagrożeniu presji urbanistycznej, przez:

1) wnioskowanie o wprowadzenie odpowiednich postanowień w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gmin, studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz decyzjach o warunkach zabudowy,

2) działanie na rzecz niedopuszczenia do zabudowy korytarzy ekologicznych oraz kontrola ich funkcjonowania,

3) monitoring przyrodniczy korytarzy ekologicznych,

4) monitoring zanieczyszczeń powietrza, wód i gleby,

5) zmiana sposobów ogrzewania budynków Parku

2

Zamiar budowy osiedla Cianowice-ogród w otulinie Parku oraz próba zabudowy wzgórza Parnas w sąsiedztwie zamku w Pieskowej Skale

1. Działanie na rzecz niedopuszczenia do zmiany przeznaczenia gruntów (z gruntów rolnych na tereny pod zabudowę).

2. Negatywne opiniowanie decyzji administracyjnych oraz aktów normatywnych w zakresie budowy osiedla Cianowice-ogród oraz zabudowy wzgórza Parnas.

3. Dokumentowanie szkodliwości koncepcji budowy osiedla dla przyrody Parku

3

Wkraczanie obcych gatunków roślin i zwierząt

1. Eliminowanie obcych gatunków.

2. Edukacja lokalnych społeczności

Identyfikacja i ocena zagrożeń

Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków

Przerywanie powiązań przyrodniczych między obszarem Parku i jego otoczeniem

1. Działanie na rzecz zapobiegania powstawaniu zwartej zabudowy w wyznaczonych korytarzach ekologicznych.

2. Prowadzenie monitoringu i dokumentowanie drożności korytarzy ekologicznych, kluczowych dla funkcjonowania Parku

Lp.

Nazwa gatunku

Rodzaj zadań ochronnych

Opis sposobów ochrony

1

1. Dzik (Sus scrofa).

2. Sarna (Capreolus capreolus).

3. Lis (Yulpes vulpes).

4. Jenot (Nyctereutes urocyonoides)

Kontrola liczebności i dokumentowanie przemieszczania się zwierząt z Parku na zewnątrz i z otoczenia do Parku (monitoring i dokumentowanie korytarzy ekologicznych)

1. Liczenie zwierzyny metodą pędzeń i całorocznej obserwacji.

2. Tropienia.

3. Dokumentacja fotograficzna

2

1. Dzik (Sus scrofa).

2. Sarna (Capreolus capreolus).

3. Lis (Yulpes vulpes)

Zmniejszenie przegęszczenia populacji oraz eliminacja osobników ze szczególnym uwzględnieniem osobników chorych i z defektami genetycznymi

Prowadzenie redukcji

3

Płazy:

1) żaba trawna (Rana temporaria),

2) ropucha szara (Bufo bufo),

3) traszki (Triturus)

Ochrona i kontrola liczebności płazów w czasie ich wiosennej wędrówki na miejsca rozrodu

1. Zakładanie siatek ochronnych.

2. Utrzymanie stawów i przepustów.

3. Ustawienie tablic informacyjnych

4

Ządłówki (Aculeata)

Zwiększanie bazy gniazdowej

1. Odsłanianie wybranych skarp ziemnych i obrywów lessowych.

2. Pozostawianie martwego drewna zwłaszcza na obrzeżach zbiorowisk leśnych w miejscach słonecznych

Lp.

Nazwa gatunku

Rodzaj zadań ochronnych

Opis sposobów ochrony

1

Pełnik europejski (Trollius europaeus)

Wzmocnienie populacji na reintrodukowanych stanowiskach w Parku

Podsiew nasion lub okazów na stanowiskach, na których został reintrodukowany

2

Tojad dzióbaty (Aconitum variegatum)

Prześwietlenie stanowiska

1. Usunięcie maliny właściwej (Rubus idaeus L.) i pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica),

rozprzestrzeniających się na stanowisku w Dolinie Paduch.

2. Wycięcie ocieniających drzew i krzewów.

3. Utworzenie drugiego stanowiska w Dolinie Sąspowskiej

3

Brzoza ojcowska (Betula x ojcoviensis)

Wzmocnienie miejscowej populacji brzozy ojcowskiej na terenie Parku

1. Nasadzenia.

2. Zbiór nasion oraz ich wysiew w szkółce Parku

4

1. Chaber miękkowłosy (Centaurea mollis).

2. Macierzanka wczesna (Thymus praecox).

3. Aster gawędka (Aster amellus).

4. Ostnica Jana (Stipa ioannis).

5. Kosatka kielichowa (Tofieldia calyculata).

6. Dziewanna austriacka (Verbascum austriacum).

7. Perłówka siedmiogrodzka (Melica transylvanica).

8. Wiśnia karłowata (Cerasus fruticosa)

Odsłanianie i utrzymanie stanowisk roślin

Usuwanie na stanowiskach drzew i krzewów, ze szczególnym uwzględnieniem ekspansywnych gatunków:

1) Lilak pospolity (Syringa vulgaris),

2) Malina właściwa (Rubus idaeus),

3) Trzmielina zwyczajna (Evonymus europaea),

4) Trzmielina brodawkowata (E. verrucosa)

5

Ośmiał mniejszy (Cerinthe minor)

Wzmacnianie lokalnej populacji

Podsiewanie nasion i podsadzanie siewek na piargu u podnóża Góry Koronnej dla zwiększenia liczebności populacji, jako etap wstępny do introdukcji związanej z nim dzikiej pszczoły (Osmia cerinthidis)

6

1. Rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica).

2. Niecierpek wielkokwiatowy (Impatiens glandulifera).

3. Niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora).

4. Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis).

5. Kolczurka (Echinocystis lobata).

6. Lilak pospolity (Syringa vulgaris)

Eliminacja gatunków roślin inwazyjnych zagrażających gatunkom roślin rodzimych

1. Wykaszanie i wykopywanie części podziemnych w miejscach szczególnie zagrożonych ekspansją gatunków inwazyjnych.

2. Usuwanie niecierpka drobnokwiatowego w obrębie stanowisk szczególnie cennych gatunków roślin

3. Edukacja społeczności lokalnej

Lp.

Rodzaje ochrony

Lokalizacja¹⁾

Powierzchnia ogółem w ha

1

Ochrona ścisła

Oddziały – 24 n, p, r, s, t, y, z, bx, 25 r, s, t, w, x, 27 h, i, l, m, n, 29 r, s, t, w, x, y, z, ax, 30 a, b, h, i, 31 a, b, c, 32 a, b, c, 33 c, g, 34 g, 37 b, c, f, h, i, j, w, x, y, z, 38 a, c, d, i, k, l, 40 h, i, j, l, m, n, o, p, 41 d, k, 1, m, n, o

250,83 ha

2

Ochrona częściowa

1. Ochrona częściowa zbiorowisk leśnych, oddziały – 1a, b, 2 b, g, h, i, j, k, 3 a – n, 4 a – j, l, m, 5 a, b, c, f, g, i, j, 6 a – h, 7 a, b, 8 a – d, g, i, j – n, 9 b, f, h, i, l, m, 10 c, f, h, 11 b – k, 12 a, b, c, g, 13 a – c, f, h – n, 14 a – f, 15 a, b, d – n, p, 16 b, c, 17 a, b, f, g, h, j – m, 18 a, c – n, p, s, x – bx, 19 a – c, g – m, 20 b – h, k, l, n, r – z, 21 a, f – n, p, y, z, ax – hx, 22 d – h, 23 a, f – w, 24 a, i, m, ax, 25 a – p, 26 a – k, m – ax, cx, dx, 27 d, f, g, j, k, 28 a – d, g, i, j, 29 g, h, j, m, p, dx – jx, 30 c, g, j – m, 31d – h, 32 d – g, 33 a, b, d, f, h, 34 a – c, f, h, i, 35 a, f – j, 36 a – d, g, 37 g, k, m – t, 38 f – h, j, 39 a – f, j – m, p, 40 c – g, k, s – y, 41 a – c, f – j, 42 a – m, 43 a – c, i, j, l, m, 44 a – h, 45 a, b, 46 a – d, g, i, 47 a – c, 48 a.

2. Ochrona częściowa zbiorowisk nieleśnych, oddziały – 4 n, 5 d, h, 6 i, 8 f, h, 9 g, k, 10 a, b, d, g, 11a, 12 d, f, 13 d, g, 15 c, o, r, 17 c, d, i, 18 b, o, r, 20 ax, 21 b, d, w, ix, 24 b – f, h, j, k, cx, 25 y, 26 bx, 27 a, c, 28 f, h, m, n, 29 a, d, f, i, l, n, o, bx, cx, 30 d, f, 34 d, 35 k, 36 f, h, i, 37 a, d, l, 38 b, 39 g, h, n, o, 40 a, b, 43 k, 46 f, h

968,45 ha

3

Ochrona krajobrazowa

Oddziały – 2 a – d, 4 k, 9 a, c, d, j, 16 a, 18 t, w, 19 d, f, 20 a, i, j, m, o, p, 21 c, o, r, s, t, x, jx, 22 a, b, c, 23 b, c, d, 24 g, l, o, w, x, 26 l, 27 b, 28 k, l, 29 b, c, k, 35 b, c, d, 39 i, 40 r, z, ax, 43 d, f, g, h

926,34 ha

Razem

2145,62 ha

Lp.

Miejsce udostępniane

Maksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w danym miejscu

1

Obszar ochrony ścisłej

5

2

Jaskinie nieudostępnione do zwiedzania

5

3

Pozostały obszar Parku

15

4

Biblioteka Parku

4

Lp.

Obszary udostępniania

Maksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w danym miejscu

1

Ośrodek Edukacyjno – Dydaktyczny „Hotel pod Łokietkiem” – Muzeum im. Profesora W. Szafera, oddział 24g

100

2

Ośrodek Edukacyjno - Dydaktyczny „Hotel pod Kazimierzem”, oddział 24g

50

3

Zamek w Ojcowie, oddział 24b

120

4

Kaplica na Wodzie, oddział 17

300

Lp.

Obszary udostępniania

Maksymalna liczba osób mogących przebywać jednocześnie w danym miejscu

1

Zamek w Ojcowie, oddział 24b

120

2

Grodzisko – Kościół, oddział 12

250

3

Grota Łokietka, oddział 30

100

4

Jaskinia Ciemna, oddział 36b

80

5

„Ogrojec” – przy Jaskini Ciemnej, oddział 36b

40

6

Zajazd na Złotej Górze w Ojcowie, oddział 19f

120

7

Willa „Chopin” – restauracja, oddział 4k

40

8

„Domek na Postoju”, oddział 24f

40

9

Punkt widokowy – Skala Krukowskiego, oddział 36b

20

10

Punkt widokowy – Góra Koronna, oddział 36

15

11

Punkt widokowy – Skała Barania, oddział 36

20

12

Punkt widokowy – Góra Okopy, oddział 36

15

13

Punkt widokowy – Skała Jonaszówka, oddział 29h

15

14

Parking pod Zamkiem w Ojcowie, oddział 24f

250

15

Parking na Złotej Górze, oddział 26l

500

16

3 Parkingi w Pieskowej Skale, oddziały – 4, 9

300