Wyrok SN z dnia 6 listopada 2018 r., sygn. I PK 146/17

Sygn. akt I PK 146/17

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Piotr Prusinowski (przewodniczący)
‎SSN Romualda Spyt
‎SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa R. Ś.
‎przeciwko M. L.
‎o zapłatę ryczałtów za noclegi,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 6 listopada 2018 r.,
‎skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K.
‎z dnia 23 lutego 2017 r., sygn. akt VII Pa (...),

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Powód R. Ś. domagał się od pozwanej M. L. zapłaty kwoty 1.937,25 euro, 1.360,00 funtów brytyjskich oraz 159 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem ryczałtów za noclegi odbyte w trakcie podróży służbowych w okresie od 30 stycznia 2013 r. do 29 czerwca 2013 r. Domagał się również zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 9 lutego 2016 r., sygn. akt IV P (...), Sąd Rejonowy – Sąd Pracy w C. zasądził od pozwanej na rzecz powoda 1937,25 euro, 1360 funtów brytyjskich i 159 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty; zasądził od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w C. kwotę 811 zł tytułem opłaty od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony z mocy prawa; nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 1 600 zł i zasądził od pozwanej na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800 zł.

Sądu Rejonowego ustalił, że powód był zatrudniony u pozwanej na podstawie umowy o pracę, w okresie od 30 stycznia 2013 r. do 29 czerwca 2013 r., na stanowisku kierowcy transportu międzynarodowego. Kierowcy zatrudniani przez pozwaną w trakcie wykonywania swoich obowiązków spali w podróży służbowej w kabinach samochodów. W kabinie były dwa łóżka oraz ogrzewanie postojowe. Powód i inni kierowcy nie spali w hotelach. Nocleg w hotelu miał charakter wyjątkowy (np. w przypadku choroby kierowcy lub zepsucia się samochodu). Postoje odbywały się na niepłatnych parkingach. W spornym okresie u pozwanej obowiązywał regulamin wynagradzania. Zgodnie z § 7 regulaminu pracownikowi przysługują diety oraz inne należności z tytułu podróży służbowej. Zgodnie z § 14 regulaminu w razie odbywania podróży służbowej z polecenia pracodawcy, na terenie kraju lub poza jego granicami, pracownikowi przysługuje dieta oraz ryczałt za nocleg. Powód po odbyciu podróży służbowych dostarczał dokumenty: listy przewozowe CMR i pokwitowania poniesionych kosztów podróży. Kwoty należności z tytułu podróży służbowych były wyliczane przez program komputerowy. Pozwana raz w miesiącu obliczała szacunkowo kwotę należności z tytułu diet danego kierowcy, na którego konto była przelewana zaliczka na poczet podróży służbowych. Jeżeli zaliczka była za mała, kierowca dostawał dopłatę gotówkową w kasie. Z tytułu podróży służbowych pozwana wypłaciła powodowi kwoty, które nie obejmowały ryczałtów za nocleg.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że podstawę prawną roszczenia powoda stanowił przepis art. 21a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. z 2012 r., poz. 1155). Zgodnie z tą ustawą kierowcom w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77 § 3-5 k.p., które odsyłają wprost do (obowiązującego w czasie zatrudnienia powoda) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalenia należności przysługujących w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. Nr 236, poz. 1991). Sąd Rejonowy przyjął, że sformułowany w art. 84 k.p. zakaz zrzeczenia się przez pracownika przysługującego mu prawa do wynagrodzenia dotyczy również należności majątkowych przeznaczonych na pokrycie kosztów związanych z podróżami służbowymi kierowców transportu międzynarodowego, dla którego podstawę stanowią przepisy art. 2 pkt 7 i art. 21a ustawy o czasie pracy kierowców oraz art. 77 § 3-5 k.p. Według Sądu Rejonowego w sytuacji, gdy przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że powód nie przedstawił pozwanej rachunków za noclegi w hotelach, a strona pozwana nie zapewniła powodowi bezpłatnego noclegu, to pozwana powinna była rozliczyć się z powodem w terminie 14 dni od dnia zakończenia każdej podróży służbowej, czego pozwana w zakresie ryczałtów za nocleg nie uczyniła. Powód w okresie zatrudnienia u pozwanej nigdy nie otrzymał należnego mu ryczałtu za noclegi ani w wysokości określonej w przedmiotowym rozporządzeniu, ani w żadnej innej. W konsekwencji Sąd Rejonowy uznając zasadność powództwa, zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwoty określone w sentencji swojego wyroku.