Wyrok SN z dnia 1 kwietnia 2011 r., sygn. II PK 234/10

1. Umożliwienie kierowcy spania w kabinie samochodu nie stanowi za pewnienia pracownikowi bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce budżetowej z tytułu podróży służbowej poza gra nicami kraju (Dz.U. Nr 236, poz. 1991 ze zm.).

2. Chociaż do 3 kwietnia 2010 r. - czyli do nowelizacji ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.) - podróż kierowcy transportu międzynarodowego nie była podróżą służbową w rozumieniu art. 77⁵ § 1 k.p., to jednak zwiększone koszty utrzymania kierowcy w czasie wykonywania zadań poza miejscem zamieszkania powinny być rekompensowane, choćby przez analogiczne stosowanie rozporządzeń o podróżach służbowych.

Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Sędziowie SN: Romualda Spyt, Józef lwulski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 kwietnia 2011 r. sprawy z powództwa Piotra L. przeciwko Pekaes Transport SA w B. o ryczałty za noclegi z tytułu zagranicznych podróży służbowych, na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie dnia 31 marca 2010 r.

uchylił zaskarżony wyrok w części oddalającej apelację (punkt II.) i rozstrzygającej o kosztach postępowania apelacyjnego (punkt III.) i w tej części przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy w Warszawie wyrokiem z 28 września 2009 r. [...] zasądził od pozwanej Pekaes Transport SA w B. na rzecz powoda Piotra L. kwotę 378 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 stycznia 2003 r. do dnia zapłaty tytułem ryczałtu za noclegi w czasie podróży służbowych i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa powód Piotr L. domagał się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 35.875,45 zł obejmującej diety i koszty noclegów z tytułu podróży służbowych. Wyrokiem z 20 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 35.688,74 zł tytułem ryczałtu za noclegi w czasie zagranicznych podróży służbowych, z ustawowymi odsetkami od 28 lutego 2003 r. Wyrokiem z 5 kwietnia 2007 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie, uwzględniając apelację strony pozwanej, uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej zasądzenia kwoty 35.688,74 zł tytułem ryczałtów za noclegi i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Kwota ta stanowiła przedmiot rozstrzygnięcia wyrokiem Sądu Okręgowego z 28 września 2009 r.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Okręgowy ustalił, że powód był zatrudniony u strony pozwanej od 23 września 1999 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierowcy samochodowego w Dziale Przewozów Międzynarodowych. Umowa o pracę przewidywała, że powód będzie otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 550 zł miesięcznie, obejmujące wszystkie czynności kierowcy poza czasem jazdy. Dodatkowo powód miał otrzymywać wynagrodzenie za czas prowadzenia pojazdu w stawce 9,30 zł za godzinę. Kwestie związane z należnościami za zagraniczne podróże służbowe regulowały obowiązujące u pozwanej przepisy wewnętrzne. Zarządzenie [...] prezesa zarządu A.-T.B. SA z 2 czerwca 1996 r. przewidywało zryczałtowaną należność z tytułu zagranicznych kosztów podróży służbowych kierowców samochodowych, wydane na podstawie zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Przewidywało on zryczałtowane należności wypłacane zamiast diet i zwrotu kosztów noclegu w zagranicznej podróży służbowej. Z dniem 1 kwietnia 2000 r. zaczęło obowiązywać u strony pozwanej Zarządzenie [...] prezesa zarządu Spółki z 20 marca 2000 r. w sprawie zryczałtowanych należności z tytułu kosztów zagranicznych podróży służbowych kierowców samochodowych, wydane na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 3 lipca 1998 r. w sprawie zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Zarządzenie to, podobnie jak zarządzenie [...] przewidywało zryczałtowaną należność wypłacaną zamiast diet i zwrotu kosztów noclegu w zagranicznej podróży służbowej - dzienna zryczałtowana należność wynosiła 42 USD. System wynagradzania pracowników regulował również obowiązujący u strony pozwanej Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy z 31 lipca 1991 r.