Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2010 r., sygn. II CSK 30/10

Przesłankę „braku odpowiedniego dostępu" z nieruchomości do drogi publicznej według art. 145 k.c. nie powinno się tego dostępu zacieśniać tylko do bezpośredniego połączenia z drogą publiczną. Uwzględniając in concreto okoliczności każdego przypadku należałoby kierować się przekonaniem, że brak odpowiedniego dostępu występuje dopiero wtedy, gdy zarówno nie ma bezpośrednio dostępu z nieruchomości do drogi publicznej, jak i nie ma takiego dostępu do drogi publicznej poprzez drogę innego rodzaju (drogę wewnętrzną), ale faktycznie i trwale istniejącą, o odpowiedniej szerokości i ukształtowaniu, umożliwiającą nieprzerwany i nieskrępowany dostęp ogółowi osób, nawet wtedy, gdy droga ta jest wydzielona z działek stanowiących własność podmiotów prywatnych, za zgodą ich właścicieli.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Wojciech Katner (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Teresa Bielska-Sobkowicz

SSN Bogumiła Ustjanicz

Protokolant Maryla Czajkowska

w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia "P." Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. przeciwko Dariuszowi Ś. o zmianę treści wykonywania służebności gruntu i zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 15 czerwca 2010 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 23 września 2009 r.,

1. uchyla zaskarżony wyrok w pkt I ppkt 1 w części oddalającej powództwo odnośnie do żądania zapłaty z tytułu zwrotu nakładów poczynionych na utrzymanie urządzeń potrzebnych do korzystania ze służebności drogi koniecznej oraz z tytułu kosztów będących przyczynianiem się do utrzymania drogi, przekazuje sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w P.,

2. uchyla zaskarżony wyrok w pkt I ppkt 2 i w pkt. III, pozostawiając Sądowi Apelacyjnemu w P. rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, w tym także o kosztach postępowania kasacyjnego.

3. oddala skargę kasacyjną w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny w P. wyrokiem z dnia 23 września 2009 r. na skutek apelacji obu stron postępowania od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 28 maja 2009 r. uwzględnił w całości apelację pozwanego, zmienił ten wyrok i oddalił powództwo Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia „P." Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. przeciwko Dariuszowi Ś. o zmianę treści służebności gruntowej i zapłatę, zasądzając także od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego, jednocześnie oddalając apelację powódki w całości i zasądzając od niej na rzecz pozwanego zwrot kosztów za instancję odwoławczą.

Rozstrzygnięcie zapadło na tle następującego ustalonego stanu faktycznego. Powód, będący właścicielem nieruchomości obciążonej, prowadzący hurtownię artykułów spożywczych, domagał się zmiany treści służebności gruntowej (drogi koniecznej) przez pozwanego, użytkownika wieczystego nieruchomości sąsiedniej. Prawa do obu nieruchomości, przeznaczonych do prowadzenia na nich działalności gospodarczej zostały nabyte po likwidacji znajdującej się na tym miejscu spółdzielni pracy, przy czym właściciel nieruchomości służebnej nabywając nieruchomość wiedział, że jest już obciążona służebnością drogi koniecznej ustanowionej na podstawie umowy notarialnej z 2000 r. Nieruchomość władnąca, będąca w użytkowaniu wieczystym pozwanego, została wydzierżawiona na prowadzenie na niej działalności w branży poligraficznej (drukarnia). Wjeżdżają na nią kilkakrotnie w tygodniu nawet 12-metrowej długości tiry. Żądana przez powoda zmiana treści służebności drogowej miała polegać na ograniczeniu uprawnień wynikających z tej służebności dla przejazdu przez nieruchomość powoda pojazdów mechanicznych o masie nie przekraczającej 3,5 tony. Uzasadnione to zostało tym, że pojazdy o tej masie mogą dojeżdżać do nieruchomości pozwanego istniejącą drogą publiczną (ulicą), a tylko dla przejazdu pojazdów ciężkich o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony pozostawiona byłaby dotychczasowa treść służebności; także dlatego, że na istniejącej drodze (ulicy) media są położone na małej głębokości. Twierdzenia powoda nie zostały dowiedzione i ze względu na nie spełnienie przesłanek określonych w art. 291 k.c. powództwo w zakresie zmiany treści służebności zostało oddalone, a orzeczenie Sądu pierwszej instancji w tej części utrzymane w mocy.