Uchwała SN z dnia 4 lutego 2009 r., sygn. II PZP 14/08

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca), SSN Romualda Spyt, SSN Herbert Szurgacz

Protokolant Wanda Cabaj

w sprawie z powództwa Eweliny K.

przeciwko Sylwii P. - prowadzącej Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe w Ż.

o zapłatę,

po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 lutego 2009 r.,

zagadnienia prawnego przekazanego postanowieniem Sądu Okręgowego w Z.

z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt IV Pa 126/08,

"czy w świetle przepisu art. 47 § 2 pkt 1a k.p.c. w pierwszej instancji w sprawach z zakresu prawa pracy sąd w składzie jednego sędziego i dwóch ławników jest właściwy do rozpoznania oprócz roszczeń wymienionych wprost w treści tego przepisu, jedynie roszczeń bezpośrednio z nich wywodzonych czy też jest uprawniony do rozpoznania, także innych roszczeń ze stosunku pracy dochodzonych w jednym pozwie ?"

podjął uchwałę:

w przypadku gdy wśród roszczeń z zakresu prawa pracy dochodzonych w jednym postępowaniu (art. 191 i 193 § 1 k.p.c.) znajduje się roszczenie, do rozpoznania którego w pierwszej instancji właściwy jest sąd w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników (art. 47 § 2 pkt 1 lit a k.p.c.), sąd w takim samym składzie właściwy jest także do rozpoznania pozostałych roszczeń.

Uzasadnienie

Przytoczone w sentencji uchwały zagadnienie prawne powstało na tle następującego stanu faktycznego:

W pozwie z dnia 6 czerwca 2008 r. powódka Ewelina K. domagała się zasądzenia od pozwanej Sylwii P. prowadzącej Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe w Ż. kwoty 3.378 zł tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę zawartej na czas określony z naruszeniem przepisów prawa pracy. Ponadto dochodziła zasądzenia ekwiwalentu pieniężnego za 10 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego za 2008 r. w wysokości 536 zł, oraz zwrotu niesłusznie potrąconego wynagrodzenia w kwocie 500 zł. W toku postępowania powódka rozszerzyła żądanie pozwu domagając się także zasądzenia na jej rzecz wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

Wyrokiem z dnia 12 września 2008 r., IV P 60/08, Sąd Rejonowy w Ż., po rozpoznaniu sprawy w składzie jednego sędziego zawodowego i dwóch ławników umorzył postępowanie w części dotyczącej roszczenia o zapłatę ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy; zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 103 zł wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu niesłusznie dokonanego potracenia z wynagrodzenia, nadając w tym zakresie wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności; w pozostałym zakresie powództwo oddalił. W apelacji powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądania pozwu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia wobec nierozpoznania istoty sprawy. W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie. Rozpatrując apelację Sąd Okręgowy w Z. powziął wątpliwości w zakresie wykładni art. 47 § 2 pkt 1 lit. a k.p.c. Trudności wzbudziła interpretacja użytego w treści wskazanego przepisu sformułowania „łącznie z nimi dochodzone roszczenia". W ocenie Sądu Okręgowego, możliwa jest interpretacja zakładająca, iż przez roszczenia te należy rozumieć jedynie roszczenia pozostające w ścisłym związku z roszczeniami wymienionymi wprost w jego treści i z nich wywodzone. Przyjąć można również odmienną wykładnię, że roszczenia łączące się z roszczeniem np. o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę to wszelkie roszczenia wywodzone ze stosunku pracy. Zdaniem Sądu wyjaśnienie powyższej wątpliwości ma zasadnicze znaczenie dla rozstrzyganej sprawy, bowiem od wykładni tego przepisu uzależnione jest stwierdzenie, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał sprawę w składzie właściwym. Sąd ten orzekając w składzie ławniczym rozstrzygnął bowiem nie tylko o zasadności roszczenia o odszkodowanie z tytułu naruszenia przepisów o wypowiadaniu stosunku pracy, ale także w przedmiocie roszczenia o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop oraz zwrot niesłusznie potrąconego wynagrodzenia. Przyjęcie zatem, że sąd w składzie wyznaczonym przez art. 47 § 2 pkt 1 lit. a k.p.c. nie jest uprawniony do orzekania w kwestii roszczeń, które można by określić mianem „pobocznych", prowadziłoby do konkluzji, że postępowanie w tej części, zgodnie z podglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z dnia 18 grudnia 1968 r., III CZP 119/68, (OSNCP 1969 nr 4, poz. 23), dotknięte jest nieważnością na podstawie art. 379 pkt 4 k.p.c.