Wyrok SN z dnia 19 marca 2008 r., sygn. I PK 230/07

1. Zakres wyrażenia „miejsce wykonywania pracy” (art. 29 § 1 pkt 2 k.p.) jest szerszy niż zakres nazwy "stałe miejsce pracy" (art. 77⁵ § 1 k.p.); spełnienie wymagania przewidzianego w art. 29 § 1 pkt 2 k.p. może polegać na wskazaniu „stałego miejsca pracy”, na wskazaniu obok stałego miejsca pracy także niestałego miejsca (miejsc) pracy bądź na wskazaniu niestałych (zmiennych) miejsc pracy w sposób dostatecznie określony.

2. Umożliwienie kierowcy spania w kabinie samochodu nie stanowi za­pewnienia pracownikowi bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w spra­wie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracowni­kowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. Nr 236, poz. 1991 ze zm.).

Przewodniczący Prezes SN Walerian Sanetra (sprawozdawca),

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera, Zbigniew Hajn.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 marca 2008 r. sprawy z powództwa Ireneusza K. przeciwko P. Spedycja Międzynarodowej Spółce z o.o. w K. o zapłatę, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 marca 2007 r. [...]

oddalił skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Pozwana P. Spedycja Międzynarodowa Spółka z o.o. w K. wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 marca 2007 r. [...], którym Sąd ten oddalił jej apelację od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 11 października 2006 r. [...].

Sąd pierwszej instancji zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda Irene­usza K. kwotę 2.880,67 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbo­wych, kwotę 17.509,13 zł tytułem diet oraz kwotę 10.961 zł tytułem ryczałtu za noc­legi.

Sąd ten ustalił, że powód zatrudniony był u strony pozwanej w okresie od 5 listopada 2001 r. do 31 lipca 2003 r. na podstawie umowy o pracę na czas określony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 1.000 zł brutto. W okresie zatrudnienia strona pozwana wypłaciła powodowi kwotę 110.950,32 zł tytułem ryczałtu za delega­cje zagraniczne jak zostało to określone w przedstawionych przez pracodawcę do­kumentach. Wysokość wypłacanych miesięcznie kwot tytułem ryczałtu za delegacje uzależniona była od ilości przepracowanych przez powoda dni w danym miesiącu oraz wysokości stawki dziennej. Stawka ta w okresie lipca i grudnia 2001 r. stanowiła równowartość 128.000 lirów włoskich, a od stycznia 2002 r. do lipca 2003 r. równowartość 68,25 Euro. W okresie zatrudnienia u strony pozwanej powód dokonywał przewozów głównie na terenie Włoch, jeżdżąc samochodem chłodnią. W trasie po Włoszech było do siedmiu miejsc wyładunku, a na koniec następował załadunek i powrót. Trasa w jedną stronę liczyła co najmniej 800 km. W sobotę powód wraz z innymi pracownikami strony pozwanej spotykał się w bazie w N., gdyż w tym dniu należało przygotować samochód do wyjazdu w niedzielę. Przygotowanie samochodu trwało do godziny 16 17 i od tego czasu do popołudnia w niedzielę pracownicy mieli czas wolny. Na miejscu we Włoszech pracownicy strony pozwanej, w tym powód, nie mieli zapewnionego miejsca zamieszkania, mającego służyć do zaspokajania pod­stawowych potrzeb życiowych, spali i gotowali w samochodach. Kąpali się w „bazie”, gdzie było miejsce z ciepłą wodą, ale nie było w niej miejsc do spania. Jedyną dokumentacją czasu pracy były tarcze tachografów, w które wyposażone były samocho­dy. Użytkując pojazdy wyposażone w tachografy samochodowe powód miał możliwość deklarowania poprzez odpowiednie ustawienie przełączników na obudowie ta­chografu, rzeczywiście wykonywanego rodzaju pracy w rozbiciu na: czas jazdy, czas pracy, czas oczekiwania związany z wykonywaną pracą, czas przerwy w pracy lub czas odpoczynku. Na przedstawionych do badań wykresówkach powód zadeklarował ciągłe okresy pracy (bez odpoczynku). Na 231 z 546 przedstawionych do oceny tarczach tachografu stwierdzono użytkowanie ich w czasie dłuższym niż ten, na jaki były one przeznaczone, a więc powyżej 24 godzin i „wynikające z tego tytułu nakładające się rejestracje”. Na wszystkich wykresówkach stwierdzono również nieprawidłowe deklarowanie rodzaju rzeczywiście wykonywanej pracy. Powód, niewłaściwie oznaczając czas pracy oraz użytkując tarcze przez czas dłuższy niż 24 godziny, uniemożliwił prawidłowe wyznaczenie swojego czasu pracy, albowiem można było ustalić takie parametry jak czas jazdy pojazdu oraz czas postojów pojazdu, kiedy jednak samochód zatrzymywał się na tachografie automatycznie włączał się postój samochodu, przy czym podczas rozładowywania i załadowywania samochodu po­wód nie przestawiał tachografu w położenie odpoczynku, gdyż w tym czasie wykonywał pracę. W okresie zatrudnienia u strony pozwanej powód przepracował 250 godzin i 26 minut, w tym 27 godzin i 6 minut godzin nadliczbowych ze zwyżką 50% oraz 223 godziny i 20 minut godziny nadliczbowych ze zwyżką 100%. Wynagrodze­nie powoda za pracę w godzinach nadliczbowych, przy przyjęciu czasu pracy ustalo­nego przez biegłych na podstawie tarcz tachografu, wynosi 2.880,67 zł. Natomiast świadczenia należne tytułem diet i ryczałtów za noclegi wynosi 139.420,45 zł, a strona pozwana wypłaciła powodowi z tego tytułu kwotę 110.950,32 zł.