Uchwała SN z dnia 23 lipca 2008 r., sygn. III CZP 52/08

Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący),
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian (sprawozdawca), SSN Jan Górowski
Protokolant Iwona Budzik

w sprawie z powództwa Toruńskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Drzewnego S.A.
w Toruniu
przeciwko Skarbowi Państwa - Nadleśnictwu Dobrzejewice
o ustalenie i o zapłatę,

po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym
w dniu 23 lipca 2008 r.,
zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Toruniu
postanowieniem z dnia 17 marca 2008 r., sygn. akt VI Ga 15/08:

"1. Czy stwierdzenie przez organy wymienione w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2080 ze zm.), że doszło do naruszenia wynikającego z art. 8 ust. 1 i 2 ustawy zakazu nadużywania pozycji dominującej, stanowi prejudykat w sprawie, w której przesłanką rozstrzygnięcia jest ustalenie z tego powodu nieważności umowy?

w przypadku udzielenia pozytywnej odpowiedzi na to pytanie:

2. Czy prejudykat, o którym mowa w pkt. 1 stanowi także decyzja Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydana na podstawie art. 11a wymienionej ustawy?"

podjął uchwałę:

Jeżeli do ustalenia nieważności umowy jest to niezbędne, sąd może samodzielnie stwierdzić naruszenie zakazu nadużywania pozycji dominującej (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2080 ze zm.), chyba że została już wydana ostateczna decyzja Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdzająca nadużycie pozycji dominującej (art. 9 ustawy).

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 17 marca 2008 r. Sąd Okręgowy w Toruniu przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne jak na wstępie. Powstało ono przy rozpoznawaniu apelacji pozwanego Skarbu Państwa - Nadleśnictwa Dobrzejewice od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 19 grudnia 2007 r., którym oddalono żądanie ustalenia nieważności umowy cesji wierzytelności zawartej pomiędzy pozwanym oraz powodowym Toruńskim Przedsiębiorstwem Przemysłu Drzewnego S.A. oraz zasądzono od pozwanego kwotę 26.130 zł odpowiadającą cenie uiszczonej za nabytą przez powoda wierzytelność. Sąd pierwszej instancji uznał, że umowa cesji, której przedmiotem były nieściągalne wierzytelności, a ustalona cena odpowiadała 100% należności, została zawarta w wyniku wykorzystania przez pozwanego pozycji dominującej - sprzedaż drewna uzależniona została od zawarcia umowy cesji. Sąd pierwszej instancji jako podstawę prawną rozstrzygnięcia powołał art. 410 § 2 w związku z art. 405 k.c.

W toku postępowania ustalono, że Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął z urzędu postępowanie antymonopolowe i wydał decyzję na podstawie art. 11a ust. 1 i 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., Nr 244, poz. 2080 ze zm. - dalej powoływania jako „ustawa”), w której zobowiązał Rejonową Dyrekcję Lasów Państwowych w Toruniu do podjęcia działań, aby nadzorowane przez nią nadleśnictwa w przyszłości nie wiązały sprzedaży drewna z cesją wierzytelności. Sąd Rejonowy ustalił także, że pozwane Nadleśnictwo posiadało pozycję dominującą na rynku właściwym, tj. rynku sprzedaży drewna.