Nowa rachunkowość a środki pieniężne, kredyty i papiery wartościowe

Papiery wartościowe dzielimy na:

• krótkoterminowe papiery wartościowe - termin ich zapłaty przypada poniżej roku, licząc od daty, na jaką sporządzone zostało sprawozdanie finansowe jednostki,

• długoterminowe papiery wartościowe - termin ich zapłaty przypada co najmniej po upływie roku, licząc od daty, na jaką sporządzone zostało sprawozdanie finansowe jednostki.

Do długoterminowych aktywów finansowych zalicza się więc tylko długoterminowe akcje, obligacje, udziały itp. Mają one charakter trwałych lokat i jednostka nie zamierza ich odstępować w ciągu roku od dnia bilansowego.

W momencie nabycia aktywa finansowe długoterminowe wycenia się w cenach nabycia (rzeczywiście poniesione wydatki na ich zakup obejmujące: cenę zakupu, opłaty notarialne, opłaty skarbowe, opłaty sądowe, wynagrodzenie maklera, inne wydatki) albo w cenie zakupu, jeśli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne (jest to nowe rozwiązanie). Udziały i akcje wyrażone w obcych walutach wykazuje się w księgach rachunkowych według ceny nabycia przeliczonej na złote polskie według kursu kupna ustalonego przez bank, z którego usług jednostka korzysta.

Natomiast na dzień bilansowy wycena oparta jest na cenie nabycia skorygowanej o trwałą utratę wartości. Na dzień kończący rok obrotowy porównuje się ceny nabycia z możliwymi do uzyskania cenami sprzedaży. Jeśli okaże się, że ceny sprzedaży są niższe, wówczas do bilansu przyjmuje się wartości według cen sprzedaży, a różnice zalicza się do kosztów operacji finansowych.

Jeśli jednak w przypadku wystąpienia trwałej utraty wartości udziałów lub akcji wartość ich była aktualizowana, to różnicę najpierw odnosi się na zmniejszenie kapitału z aktualizacji wyceny, a dopiero kwotę powyżej tej różnicy księguje się w ciężar kosztów finansowych.

Wycena akcji lub udziałów w tej samej spółce, ale nabytych w różnych terminach i po różnych cenach i ich rozchodów odbywa się po indywidualnych cenach nabycia.