wywiad

Można uniknąć negatywnych skutków unieważnienia wyroków TK

Tomasz Zalasiński: Pojawiła się koncepcja, by w tych nielicznych przypadkach (kiedy Trybunał Konstytucyjny w sposób trafny ocenił niekonstytucyjność normy, choć w składzie z tzw. dublerami – red.) od razu usunąć stwierdzoną niekonstytucyjność w drodze ustawy horyzontalnej

Na rozpoczynającym się w tym tygodniu posiedzeniu Sejmu mają się odbyć pierwsze czytania dwóch projektów porządkujących sytuację w Trybunale Konstytucyjnym. Tymczasem z przygotowanych na zlecenie przewodniczącej sejmowej komisji sprawiedliwości i praw człowieka opinii wynika, że niektóre z zaproponowanych rozwiązań mogą naruszać ustawę zasadniczą. Dziwi to pana?

Sytuacja, w jakiej znajduje się Trybunał Konstytucyjny, nie ma precedensu w historii naszego ustroju konstytucyjnego i przywrócenie stanu zgodności z Konstytucją RP jest w tym zakresie jednym z najtrudniejszych wyzwań stojących przed ustawodawcą. Bez wątpliwości się w takiej sytuacji nie obejdzie. Chodzi jednak o to, by wypracować rozwiązanie zgodne z konstytucją i możliwie najpełniej chroniące obywateli oraz ich wolności i prawa przed negatywnymi konsekwencjami obecnej zapaści systemu kontroli konstytucyjności prawa.

Przypomnę, że aktualny stan TK jest wynikiem wieloletniej erozji i destrukcji zarówno w wymiarze prawnym, jak i organizacyjnym. W 2016 r. dopuszczono do orzekania w trybunale osoby do tego nieuprawnione, gdyż wybrane wbrew konstytucji, na stanowiska sędziowskie już zajęte (tzw. dublerzy sędziów). Następnie pojawił się problem legalności wyboru prezesa i wiceprezesa TK, a także ich kadencji. Pod adresem osoby pełniącej obowiązki prezesa TK formułowano liczne zarzuty dotyczące m.in. sposobu kreowania i zmian w składach orzekających, organizacyjnej zapaści trybunału oraz jego bezprecedensowego upolitycznienia. Wewnętrzne nieporozumienia doprowadziły w efekcie do organizacyjnej i orzeczniczej dysfunkcjonalności TK. Nie sposób bowiem zebrać pełnego składu TK i wydać w tym składzie rozstrzygnięcia.