Wyrok NSA z dnia 6 grudnia 2023 r., sygn. I OSK 2138/22

Dnia 6 grudnia 2023 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Piotr Przybysz Sędziowie: sędzia NSA Piotr Niczyporuk sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2023 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 25 sierpnia 2022 r., sygn. akt II SA/Rz 300/22 w sprawie ze skargi E. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] stycznia 2022 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego od E.K. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 25 sierpnia 2022 r., II SA/Rz 300/22 w sprawie ze skargi E. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] stycznia 2022 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, uchylił zaskarżoną decyzję i decyzję Wójta Gminy D. z dnia [...] listopada 2021 r. nr [...]

Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:

Wnioskiem z dnia [...] listopada 2021 r. E. K. wystąpiła do Wójta Gminy D. o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad matką Z. J., legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Decyzją z dnia [...] listopada 2021 r. Wójt Gminy D. odmówił przyznania wnioskowanego świadczenia, wskazując, że w rozpatrywanym przypadku nie została spełniona przesłanka dotycząca momentu powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, o której stanowi art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2020.111 ze zm.), dalej jako "u.ś.r.", ponieważ z ww. orzeczenia o niepełnosprawności nie wynika, kiedy powstała niepełnosprawność Z.J. W odwołaniu od powyższej decyzji E.K. podniosła, że jej mama zmaga się z chorobą zwyrodnieniową stawów i kręgosłupa, problemami układu krążenia oraz cukrzycą. Z powodu stanu zdrowia nie może wykonywać większości czynności dnia codziennego i wymaga stałej opieki. Odwołująca się podała, że opieki wymaga również jej ojciec, który leczy się na choroby układu krążenia i zwyrodnienie stawów, utrudniające mu funkcjonowanie. Ojciec posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. W wyniku rozpoznania odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K., wskazaną na wstępie decyzją z dnia [...] stycznia 2022 r., utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy. Kolegium nie podzieliło stanowiska organu I instancji co do przyczyny odmowy przyznania świadczenia. Wyjaśniło, że wyrokiem z dnia 21 października 2014 r., K 38/13 Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją RP przepisu art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności. Organ odwoławczy zaznaczył, że w związku z wejściem w życie powyższego wyroku, w stosunku do opiekunów osób, których niepełnosprawność powstała później niż to wskazano w wymienionym przepisie, kryterium momentu powstania niepełnosprawności, jako uniemożliwiające uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego, utraciło przymiot konstytucyjności, a zatem w odniesieniu do tych osób, oceny spełnienia przesłanek niezbędnych dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego należy dokonywać z pominięciem tego kryterium. Kolegium zauważyło również, że organ I instancji pominął weryfikację przyznania wnioskowanego świadczenia w świetle przepisu art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) u.ś.r. Organ wyjaśnił, że uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego byłoby możliwe jedynie w sytuacji, gdy osoba wymagająca opieki jest niezamężna, a w przypadku osoby zamężnej – gdy współmałżonek tej osoby legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Natomiast w niniejszej sprawie osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, a jej małżonek nie posiada orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.