Wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 lutego 2022 r., sygn. I SA/Wa 2405/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Monika Sawa (spr.), Sędziowie sędzia WSA Bożena Marciniak, sędzia WSA Łukasz Trochym, , po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2022 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi O.L. na decyzję Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia [...] sierpnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie zobowiązania do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wojewody [...] z dnia [...] maja 2021 r. nr [...].

Uzasadnienie

Decyzją z [...] sierpnia 2021 r. nr [...] Minister Rodziny i Polityki Społecznej (Minister/organ) po rozpatrzeniu odwołania O. L. (skarżąca) utrzymał w mocy decyzję Wojewody [...] z [...] maja 2021 r.nr [...], w sprawie ustalenia i zobowiązania do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego.

Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Organ wskazał, że pismem [...] Urzędu Wojewódzkiego w [...] z dnia [...] października 2020 r. skarżąca została wezwana do przedłożenia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania, dokumentów koniecznych do rozpatrzenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego na okres świadczeniowy 2017/2018 dotyczących dochodu, tj. dokumentu określającego wysokość dochodu netto R. L. uzyskanego z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty z pracy za granicą, tj. za miesiąc sierpień 2018 r. Powyższe wezwanie zostało prawidłowo doręczone dorosłemu domownikowi w dniu 16 października 2020 r. Organ podał, że w związku z brakiem przedstawienia przez skarżącą powyższych dokumentów Wojewoda [...] pismem z dnia [...] listopada 2020 r. zawiadomił O. L. o pozostawieniu wniosku z dnia [...] września 2017 r. bez rozpoznania za okres od 1 sierpnia 2018 r. do 30 września 2018 r., w zakresie w jakim wniosek dotyczy dziecka J. L. W konsekwencji Wojewoda [...] decyzją nr [...] z dnia [...] maja 2021 r., znak: [...], uznał, iż świadczenie wychowawcze w wysokości [...] zł wypłacone skarżącej za okres od 1 sierpnia 2018 r. do 30 września 2018 r. na dziecko J. L. jest świadczeniem nienależnie pobranym i zobowiązał ją do zwrotu ww. kwoty wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie, które na dzień wydania decyzji wynosiły [...] zł. W uzasadnieniu tej decyzji Wojewoda [...] wskazał, iż w związku z brakiem przedłożenia przez O. L. dokumentów, do złożenia których była wzywana, uniemożliwił ustalenie dochodu rodziny, a w konsekwencji ponowne zbadanie prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko. Powyższe dane, zdaniem Wojewody, stanowią ustawowy wymóg do rozpoznania sprawy i ewentualnego przyznania wnioskowanego świadczenia. Wojewoda [...] wskazał przy tym, że ojciec dziecka był w okresie od 20 lipca 2018 r. do 25 października 2018 r. osobą zatrudnioną na terytorium Królestwa [...] (dalej: [...]), w związku z czym, w sprawie miały zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego od dnia 1 sierpnia 2018 r. Wojewoda wskazał ponadto, że powyższe świadczenia zostały przyznane skarżącej na podstawie decyzji Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] listopada 2017 r., nr [...], na okres od 1 października 2017 r. do 30 września 2018 r. Decyzja ta została uchylona decyzją Burmistrza Miasta i Gminy [...] nr [...] z dnia [...] stycznia 2019 r., w związku z zastosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego za okres od 1 sierpnia 2018 r. do 30 września 2018 r. Wojewoda podkreślił, że w okresie objętym zaskarżoną decyzją, jak wynika z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, świadczenie wychowawcze zostało wypłacone skarżącej za okres od 1 sierpnia 2018 r. do 30 września 2018 r. na pierwsze dziecko, w łącznej kwocie [...] zł. Od decyzji Wojewody skarżąca wniosła w przewidzianym terminie odwołanie, wskazując, iż doszło do naruszania art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.), gdyż została poinformowana w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w [...], że wypełniła wszystkie dokumenty uprawniające do wystąpienia z wnioskiem o wypłatę świadczenia i nie została poinformowana, że złożona przez nią umowa o pracę jest niewystarczająca. Podkreśliła, że organ w ogóle nie uwzględnił faktu, że składając wniosek o wypłatę świadczenia złożyła oświadczenie o dochodach, załączając do wniosku umowę o pracę, z której wynikają wszystkie potrzebne do wyliczenia świadczenia kwoty. Zamiast tego świadczenie było wypłacane i była przekonana, że pobierany przez nią zasiłek był należny. Wskazała także, że z uzasadnienia decyzji wynika, że pismem z dnia 7 października 2020 r. została poproszona o dostarczenie dodatkowych dokumentów, przy czym był to dla niej trudny czas ze względu na pandemię i osobiste problemy z tym związane. Podkreśliła przy tym, że organ nie poczynił jakichkolwiek ustaleń dotyczących wysokości dochodu netto uzyskanego przez R. L., pomimo tego, że dysponował dokumentami tj. umową o pracę zawierającą dane o dochodzie i kosztach, które umożliwiały mu ustalenie tego dochodu i przyznanie prawa do świadczenia za okres od 1 sierpnia 2018 r. do 30 września 2019 r. Dodatkowo, zdaniem skarżącej, organ I instancji naruszył art. 25 ust. 9 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, nakazując zapłacenie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 1 września 2018 r. podczas, gdy w tym okresie nie była informowana o tym, że jakiekolwiek pobrane przez nią świadczenie jest nienależne. Do odwołania załączyła oświadczenie R. L. z [...] maja 2021 r., z którego wynika, że w miesiącu sierpniu 2018 osiągnął on dochód w wysokości [...] zł, natomiast za miesiąc wrzesień 2018 r. w wysokości [...] zł.