Interpretacja indywidualna z dnia 19 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.378.2023.2.JN

Zobowiązanie do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych przy odpłatnym dziale spadku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 sierpnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 31 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani pismami z 27 września 2023 r. (wpływ 27 września 2023 r.), z 6 października 2023 r. (wpływ 6 października 2023 r.) oraz z 6 października 2023 r. (wpływ 13 października 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani rodzice przekazali nieruchomość zabudowaną o pow. ok. (…) ha dla brata (gospodarstwo rolne). Brat był kawalerem i zmarł w 2008 r. Postępowaniem spadkowym Pani mama, Pani i dwie Pani siostry odziedziczyłyście przedmiotową nieruchomość. Pani mama otrzymała (…) części, Pani z siostrami po (…) części (...). W 2016 r. Pani mama zmarła i postanowieniem sądu (...) Pani i Pani siostry odziedziczyłyście w równych częściach część nieruchomości należącej do waszej mamy. Chciałaby Pani odpłatnie dokonać dział spadku na Pani siostry, które chcą pozostawić sobie nieruchomość a Panią spłacić.

W uzupełnieniu z 27 września 2023 r. doprecyzowała Pani opis zdarzenia przyszłego o następujące informacje.

1) Czy posiada Pani nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w myśl art. 3 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Odpowiedź: Tak.

2) Czy w przedmiotowej sprawie miał miejsce/będzie miał miejsce dział spadku? Jeżeli tak, to:

a)czy w skutek działu spadku po bracie nie uzyskała Pani przysporzenia majątkowego ponad wartość rynkową nabytego przez Panią w spadku udziału w majątku spadkowym?

Odpowiedź: Nie.

b)czy w skutek działu spadku po mamie nie uzyskała/nie uzyska Pani przysporzenia majątkowego ponad wartość rynkową nabytego przez Panią w spadku udziału w majątku spadkowym?

Odpowiedź: Nie.

c)czy przedmiotem odpłatnego działu spadku będzie nieruchomość zabudowana o powierzchni ok. (…) ha (gospodarstwo rolne), w której posiada Pani udziały?

Odpowiedź: Tak.

3) W jaki sposób zostanie ustalona wartość spłaty Pani przysługującej? Czy wartość ta będzie wynikała z wyceny nieruchomości, określającej wartość rynkową nieruchomości, sporządzonej przez rzeczoznawcę majątkowego?

Odpowiedź: Wartość rynkowa ustalona indywidualnie bez udziału rzeczoznawcy majątkowego.

4) Czy spłata, którą uzyska Pani w wyniku działu spadku nie będzie przewyższała wartości rynkowej Pani udziału w składnikach majątkowych wchodzących w dział spadku?

Odpowiedź: Nie.

Natomiast w piśmie z 6 października 2023 r. (wpływ 6 października 2023 r.) doprecyzowała Pani opis sprawy o następujące informacje:

Pani brat otrzymał w darowiźnie od Pani rodziców (…) 1988 r. nieruchomość zabudowaną o pow. ok. (…) ha – gosp. rolne. W 2008 r. brat zmarł i Pani wraz z dwoma siostrami oraz mamą, odziedziczyłyście przedmiotową nieruchomość rolną w roku 2008.

Ma Pani zamiar odpłatnie znieść współwłasność przedmiotowej nieruchomości na rzecz swoich sióstr.

Z kolei w piśmie z 6 października 2023 r. (wpływ 13 października 2023 r.) doprecyzowała Pani opis sprawy wskazując, że Pani brat otrzymał w darowiźnie nieruchomość zabudowaną (gospodarstwo rolne o pow. ok. (…) ha) (…) 1988 r. od Pani rodziców (…). Pani ojciec zmarł w 2004 r. Pani brat zmarł w 2008 r. i Pani wraz z dwoma siostrami oraz mamą odziedziczyłyście ww. gospodarstwo.

Pytanie

Czy będzie Pani zobowiązana do zapłacenia podatku dochodowego przy odpłatnym dziale spadku? Czy musi Pani czekać 5 lat, aby dokonać odpłatnego działu spadku na swoje siostry?

Pani stanowisko w sprawie (doprecyzowane w pismach z 6 października 2023 r.)

Według Pani oceny mama nabyła spadek po bracie w 2008 r., więc minął już okres 5-ciu lat. Pani wchodzi w mamy prawa i nie powinna Pani zapłacić podatku dochodowego przy odpłatnym dziale spadku.

Nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego, ponieważ minął okres 5-ciu lat od dziedziczenia, a ponadto będzie to zwykła wymiana towaru, który już Pani posiada na pieniądz.

Po bracie nie będzie musiała Pani odprowadzić podatku dochodowego przy odpłatnym zniesieniu współwłasności. Swój udział chce Pani notarialnie przepisać na Pani siostry.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako źródła przychodów wymienia natomiast:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego nastąpi po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie stanowi ono źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością, a więc co do zasady również odpłatne zniesienie współwłasności.

Jednocześnie, w myśl art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że jeżeli nieruchomości lub prawa majątkowe określone przez art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c tej ustawy zostały nabyte w drodze spadku, to ich odpłatne zbycie (dokonane poza działalnością gospodarczą) stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, jeżeli nastąpiło ono przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Natomiast jeżeli nieruchomość lub prawa majątkowe były nabyte przez spadkodawcę również w drodze spadku, wówczas moment nabycia tej nieruchomości lub praw majątkowych przez spadkodawcę określany jest zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, tj. z chwilą śmierci spadkodawców spadkodawcy.

Zgodnie z art. 10 ust. 7 ww. ustawy:

Do wyliczenia 5-letniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres własności nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę, który dokonuje odpłatnego zbycia, ale także okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkodawcy. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to odpłatne zbycie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, nabytej w drodze spadku i dziale spadku istotne znaczenie ma ustalenie daty nabycia tej nieruchomości przez spadkodawcę oraz czy w wyniku dokonania działu spadku nie następuje nabycie majątku przekraczające pierwotnie posiadany udział w spadku.

Z wniosku wynika, że Pani brat otrzymał w darowiźnie od Pani rodziców (…) 1988 r. nieruchomość zabudowaną o pow. ok. (…) ha (gospodarstwo rolne). Pani brat był kawalerem i zmarł w 2008 r. Postępowaniem spadkowym Pani mama, Pani i dwie Pani siostry odziedziczyłyście przedmiotową nieruchomość. Pani mama otrzymała (…) części, Pani z siostrami po (…) części (...). W skutek działu spadku po bracie nie uzyska Pani przysporzenia majątkowego ponad wartość rynkową nabytego przez Panią w spadku udziału w majątku spadkowym. W 2016 r. Pani mama zmarła i postanowieniem sądu (...) Pani i Pani siostry odziedziczyłyście w równych częściach część nieruchomości należącej do waszej mamy. W skutek działu spadku po mamie nie uzyska Pani przysporzenia majątkowego ponad wartość rynkową nabytego przez Panią w spadku udziału w majątku spadkowym.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „spadek” ani też „nabycie w drodze spadku”, dlatego też zasadnym jest odwoływanie się do regulacji zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 925 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 926 § 1 ww. Kodeksu:

Według art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W świetle powyższego, za datę nabycia w drodze spadku przez Panią (…) udziału w nieruchomości, które przysługiwały Pani po śmierci brata (spadkodawcy), należy uznać 1988 r., tj. datę nabycia (otrzymania w darowiźnie) nieruchomości przez Pani brata.

Z kolei, za datę nabycia w drodze spadku części udziału w nieruchomości, którą odziedziczyła Pani z siostrami w częściach równych po zmarłej w 2016 r. mamie, tj. część z (…) udziału w nieruchomości, które otrzymała Pani mama po zmarłym w 2008 r. synu a Pani bracie, należy uznać datę śmierci spadkodawcy Pani mamy, czyli datę śmierci Pani brata – 2008 r.

Stosownie do art. 1035 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 195 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 196 § 1 ww. Kodeksu:

Art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Natomiast w myśl art. 210 § 1 ww. Kodeksu:

Stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 212 § 1 ww. Kodeksu:

Z kolei art. 212 § 2 ww. Kodeksu stanowi, że:

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Jeżeli zatem wartość nieruchomości lub prawa (udziałów w nieruchomości lub prawie) nabytych w wyniku działu spadku jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – nie następuje nabycie, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem, jak i stan jej majątku osobistego. Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości lub prawie nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie nieruchomości lub prawa w drodze działu spadku (nawet jeżeli działu spadku dokonano bez spłat lub dopłat) w części przekraczającej udział spadkowy stanowi w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie nieruchomości lub prawa w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem. Bezsprzeczne jest, że udziały, jakie otrzymuje spadkobierca powyżej swojego udziału (jeżeli nabywa majątek w dziale spadku o wartości większej od swojego udziału w spadku) były własnością pozostałych spadkobierców. Spadkobierca nie miał do nich żadnych praw aż do momentu działu spadku.

Wobec tego nabycie w wyniku działu spadku części majątku, który należał do innych spadkobierców (współwłaścicieli), należy traktować jako nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest przyznanie wspólnej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Oznacza to, że osoby które otrzymują spłaty w zamian za udziały we współwłasności zbywają swoje udziały w rzeczy odpłatnie. W związku z tym, po stronie dokonującego odpłatnego (bo w zamian za spłatę) zbycia udziału w nieruchomości powstaje obowiązek podatkowy, ale tylko wówczas, o ile zdarzenie to ma miejsce przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie zbywanego udziału.

W przypadku działu spadku przyznanie udziału w nieruchomości lub prawie jednemu ze spadkobierców w zamian za spłatę nie jest równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia udziału w nieruchomości lub prawie. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Z opisu sprawy wynika, że w skutek działu spadku zarówno po bracie, jak i po mamie nie uzyska Pani przysporzenia majątkowego ponad wartość rynkową nabytego przez Panią w spadku udziału w majątku spadkowym. Chciałaby Pani odpłatnie dokonać dział spadku na Pani siostry, które chcą pozostawić sobie nieruchomość a Panią spłacić. Spłata, którą uzyska Pani w wyniku działu spadku nie będzie przewyższała wartości rynkowej Pani udziału w składnikach majątkowych wchodzących w dział spadku. Wartość rynkowa nieruchomości ustalona będzie indywidualnie bez udziału rzeczoznawcy majątkowego.

Jeżeli więc w wyniku działu spadku, nie uzyska Pani przysporzenia majątkowego ponad wartość rynkową nabytego przez Panią w spadku udziału w majątku spadkowym, w niniejszej sprawie nie dojdzie do nowego nabycia nieruchomości. Zatem jeżeli spłata, którą uzyska Pani w wyniku działu spadku nie będzie przewyższała wartości rynkowej Pani udziału w składnikach majątkowych wchodzących w dział spadku, nie skutkuje dla Pani powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują żadnych ograniczeń w kwestii momentu odpłatnego zbycia nieruchomości otrzymanej w spadku. Jednak – jak już wyżej wskazano – zbycie nieruchomości nabytych przed upływem 5 lat wiąże się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego.

W Pani przypadku, pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niewątpliwie minął, bowiem od końca roku, w którym nastąpiło nabycie udziałów w nieruchomości (tj. w 1988 r. oraz 2008 r.), upłynęło ponad pięć lat.

Mając na uwadze powyższe oraz powołane przepisy prawa należy wskazać, że kwota spłaty, którą otrzyma Pani w wyniku działu spadku, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym przy odpłatnym dziale spadku nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ponadto, aby dokonać odpłatnego działu spadku na swoje siostry nie musi Pani czekać 5 lat, ponieważ przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują żadnych ograniczeń w kwestii momentu odpłatnego zbycia nieruchomości otrzymanej w spadku.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała(art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).