Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka

Interpretacja indywidualna z dnia 20 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.459.2023.1.JG

Opodatkowanie podatkiem VAT czynności ustanowienia służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa (…) oraz obowiązek rejestracji jako podatnik podatku VAT, jak również obowiązek udokumentowania otrzymanego wynagrodzenia fakturą.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 sierpnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 3 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT czynności ustanowienia służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa (…) oraz obowiązku rejestracji jako podatnik podatku VAT, jak również obowiązku udokumentowania otrzymanego wynagrodzenia fakturą.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą posiadającą status podatnika zwolnionego z VAT, zgodnie z art. 113 ustawy o VAT. Jest Pan jednocześnie rolnikiem prowadzącym gospodarstwo rolne i posiada status rolnika ryczałtowego zwolnionego z VAT, w myśl art. 2 pkt 19 ustawy o VAT.

Jest Pan właścicielem działek rolnych o numerach: 1, 2, 3, 4 położonych w miejscowości (…). Dla działek nr 1 i nr 3 prowadzona jest księga wieczysta KW nr (…), dla działki nr 2 księga wieczysta KW nr (…), a dla działki nr 4 księga wieczysta KW nr (…). Działki te, nie były wykorzystywane w Pana działalności gospodarczej.

Na działkach nr 1, 2, 3, 4 położone są dwie linie gazociągowe wysokiego ciśnienia (…), których właścicielem jest Przedsiębiorstwo (…) z siedzibą w (…). Gazociągi znacznie i na stałe utrudniają zagospodarowanie powierzchni gruntu.

Przedsiębiorstwo (…) korzysta z nieruchomości (wyżej wymienionych) w zakresie usytuowania urządzeń przesyłowych bez zawartej umowy o ustanowienie prawa służebności przesyłu. 16 marca 2015 roku, złożył Pan w Sądzie Rejonowym w (…) wniosek o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem.

Na podstawie orzeczenia sądu cywilnego, z tytułu ustanowionej służebności przesyłu na części wskazanych wyżej działek gruntu, przedsiębiorca (…). dokonał wypłat na Pana rachunek bankowy jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Nastąpiło to w formie wypłaty określonych kwot pieniężnych 9 marca 2023 r., które zostały ustalone i zawarte w prawomocnych postanowieniach z 28 stycznia 2022 roku przez Sąd Rejonowy w (…) oraz przez Sąd Okręgowy w (…) z 2 marca 2023 roku. Łączna wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu dla gazociągów (…) na nieruchomościach wyniosła (…) zł, na którą składa się wynagrodzenie z tytułu jego przebiegu na terenie poszczególnych działek: - nr 1 – (…) zł, - nr 2, - (…) zł, - nr 3 – (…) zł i nr 4 – (…) zł.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym jednorazowe wynagrodzenie, uzyskane przez Pana za ustanowienie służebności przesyłu – będzie objęte obowiązkiem naliczenia i zapłaty podatku VAT od kwoty uzyskanego wynagrodzenia i czy w takim przypadku będzie Pan zobowiązany do zarejestrowania się jako podatnik VAT i zobowiązany do wystawienia faktury VAT?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, w związku z otrzymanym jednorazowym wynagrodzeniem z tytułu ustanowionej na rzecz przedsiębiorstwa (…) służebności przesyłu, nie będzie Pan zobowiązany do naliczenia i zapłaty podatku VAT od uzyskanej z tego tytułu kwoty, jak też nie będzie zobowiązany do zarejestrowania się jako podatnik podatku VAT i nie będzie zobowiązany do wystawienia z tego tytułu faktury VAT.

Zaznaczyć należy, że nieruchomości, na których ustanowiono przedmiotowe służebności, nie są w żaden sposób związane z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą. Ustanowienie na nich służebności przesyłu jest zwykłym wykonywaniem prawa zarządu majątkiem osobistym i takie działania podejmowane przez Pana osobę mają właśnie charakter zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, w związku z czym, nie będzie on działał w charakterze podatnika VAT prowadzącego działalność gospodarczą. Takie stanowisko znajduje poparcie w wyroku NSA z 8 marca 2023 r., sygn. akt I FSK 115/20. Czynność ta, nie może zostać zakwalifikowana do polegającej na wykorzystaniu towaru (części gruntów) w sposób ciągły do celów zarobkowych. Czynność ta, ma charakter jednorazowego wynagrodzenia za ustanowione służebności przesyłu. Nie działa Pan w charakterze podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, jako iż nieruchomość gruntowa nie jest wykorzystywana na potrzeby prowadzonej działalności rolniczej ani gospodarczej, bowiem na tych działkach nie są prowadzone żadne uprawy rolne.

Ustanowienie służebności przesyłu podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie w przypadku, gdy umowa jest zawierana przez podatnika VAT lub orzeczenie sądowe jest wydawane w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej i obejmuje obciążenie nieruchomości, która jest wykorzystywana w tej działalności. W Pana sytuacji jednorazowe wynagrodzenie za ustanowione służebności przesyłu nie było w żaden sposób związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, a więc nie podlega regulacji ustawy o VAT.

Uzasadniając powyższą tezę zaznaczyć należy, że działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły na podstawie ustawy Prawo Przedsiębiorców. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Można zatem wyróżnić 3 podstawowe cechy działalności gospodarczej:

1. cel zarobkowy,

2. zorganizowanie,

3. ciągłość.

Otrzymane wynagrodzenie z tytułu ustanowionej służebności przesyłu nie może być traktowane jak działalność gospodarcza ponieważ nie spełnia żadnego z powyższych kryteriów.

Potwierdzają to dodatkowo poniższe argumenty.

Sąd Apelacyjny w (...) (postanowienie z 7 sierpnia 2006 r., I ACz 441/06), stwierdził, że przedsiębiorcą jest tylko ten, kto wykonuje czynności powtarzalne i w taki sposób, że tworzą one pewną całość, a nie stanowią oderwanego katalogu świadczeń określonych rzeczy lub usług. Takich czynności, w analizowanym stanie faktycznym, wnioskodawca nie wykonywał.

Podobnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej (zob. wyrok z 20 czerwca 1996 r. w sprawie C-155/94, s. 1-3013, pkt 32).

Zgodnie zaś z Ustawą z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym art. 2 ust. 2, za działalność rolniczą uważa się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb. Takiej działalności Pan nie prowadził na analizowanych nieruchomościach.

Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym w art. 2 ust. 3 mówi, że za grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza nie uważa się gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne:

1) przez które przebiegają urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 i 1495), wchodzące w skład przedsiębiorstwa przedsiębiorcy prowadzącego działalność telekomunikacyjną, działalność w zakresie przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów lub energii elektrycznej lub zajmującego się transportem wydobytego gazu ziemnego lub ropy naftowej.

Co za tym idzie, analizowane nieruchomości, za obciążenie których służebnością przesyłu otrzymał Pan jednorazowe wynagrodzenie, bezspornie nie mogą zostać uznane za związane z Pana działalnością gospodarczą.

Pana zdaniem, nie będzie Pan zobowiązany do naliczenia i zapłaty podatku VAT od otrzymanego jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowionej służebności przesyłu oraz nie będzie zobowiązany do zarejestrowania się jako podatnik VAT i nie będzie zobowiązany do wystawienia z tego tytułu faktury VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do zapisu art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Z kolei stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powołanego wyżej art. 8 ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu, przy czym należy zwrócić uwagę na ust. 1 pkt 2 tego artykułu, który przez świadczenie usług nakazuje rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym, przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Zaznaczenia wymaga fakt, że nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki, tj. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia, a świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, że dostawa towarów czy świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”). Przykładowo, w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Podobnie w orzeczeniu TSUE z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden TSUE podkreślił, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Należy stwierdzić, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem, jest określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu.

Chociaż ustawa o podatku od towarów i usług wyraźnie stanowi o zobowiązaniu się do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, to należy uznać, że świadczenie tego rodzaju usług, polegających na zaniechaniu, odbywa się nie tylko w ramach stosunków obligacyjnych, ale również (a nawet przede wszystkim) na płaszczyźnie prawa rzeczowego. Świadczeniem usługi będzie więc także ustanowienie niektórych ograniczonych praw rzeczowych: służebności, użytkowania itp. W potocznym rozumieniu, przez ustanowienie tych praw podmiot zobowiązuje się do przestrzegania uszczupleń swojej własności nad rzeczą (tolerowania działań podmiotów, na rzecz których ustanowiona została służebność oraz niepodejmowania działań w zakresie wyłączonym przez ustanowienie służebności).

Należy zaznaczyć, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Zatem, kiedy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta, wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą. Posiada Pan status rolnika ryczałtowego, zwolnionego z VAT. Jest Pan właścicielem działek rolnych o nr 1, 2, 3, 4. Działki nie były wykorzystywane w prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej. Na przedmiotowych działkach położone są dwie linie gazociągowe, których właścicielem jest (…). Przedsiębiorstwo korzysta z nieruchomości w zakresie usytuowania urządzeń przesyłowych bez zawartej umowy o ustanowienie prawa służebności przesyłu. 16 marca 2015 r. złożył Pan w Sądzie Rejonowym wniosek o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Z tytułu ustanowionej służebności przesyłu 9 marca 2023 r. przedsiębiorca dokonał wypłat na Pana rachunek bankowy jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, które zostało ustalone i zawarte w prawomocnych postanowieniach z 28 stycznia 2022 r. i z 2 marca 2023 roku. Łączna wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu wyniosła (…) zł.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii obowiązku naliczenia podatku VAT należnego od kwoty otrzymanego wynagrodzenia za ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu oraz obowiązku rejestracji jako podatnik podatku VAT, jak również obowiązku udokumentowania otrzymanego wynagrodzenia fakturą.

Odnosząc się do Pana wątpliwości należy wskazać, ze instytucja służebności przesyłu uregulowana została w art. 3051 - 3054 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”.

W świetle art. 3051 Kodeksu cywilnego:

Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

W art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego wskazano, że:

Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Na podstawie art. 3052 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

W myśl art. 3052 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 3054 Kodeksu cywilnego:

Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Pojęcie służebności gruntowej zdefiniowane zostało w art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że:

Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Mając na uwadze powołane przepisy prawa wskazać należy, że odpłatne ustanowienie służebności przesyłu (jako rodzaju służebności gruntowej) wiąże się ze zobowiązaniem właściciela gruntu do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Poprzez wyrażenie zgody na ustanowienie służebności przesyłu na należącym do Pana gruncie, zobowiązał się Pan do wykorzystania towaru (przez który rozumie się również grunt w świetle art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług) do celów zarobkowych, a otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie należy potraktować jako formę wynagrodzenia za świadczoną usługę w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy, czynność ta zyskuje więc charakter odpłatnej usługi.

Uwzględniając powyższe, jak również przedstawiony opis stanu faktycznego wskazać należy, że ustanawiając służebność przesyłu na rzecz podmiotu trzeciego świadczy Pan w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy usługi, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Czynność ta ze względu na jej odpłatny charakter, podlega więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych w oparciu o art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednorazowo otrzymane od przedsiębiorstwa energetycznego świadczenie pieniężne, stanowi wynagrodzenie za świadczoną przez Pana usługę, dającą wypłacającemu je przedsiębiorstwu wyraźne i bezpośrednie korzyści w postaci możliwości korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości (gruntu). Z tych właśnie względów, z tytułu wykonywanych czynności jest Pan uznany za podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu należy wskazać, że zakres zwolnienia podmiotowego od podatku VAT regulują przepisy art. 113 ustawy. Zgodnie z ust. 1 powołanego artykułu:

Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Stosownie do art. 113 ust. 5 ustawy:

Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że w prowadzonej działalności gospodarczej korzysta Pan ze zwolnienia wskazanego w art. 113 ustawy. Termin wypłaty wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu został zawarty w prawomocnych postanowieniach z 28 stycznia 2022 r. Uzgodnioną kwotę w wysokości (…) zł otrzymał Pan 9 marca 2023 r.

W konsekwencji, w niniejszej sprawie stosownie do dyspozycji art. 113 ust. 5 ustawy utracił Pan prawo do zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, gdyż kwota wynagrodzenia jaką otrzymał Pan z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, przekroczyła limit określony w art. 113 ustawy.

W tym miejscu należy powołać przepis art. 96 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:

Podmioty, o których mowa w art. 15 i art. 15a, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Stosownie do treści art. 96 ust. 3 ustawy:

Podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

W myśl art. 96 ust. 5 pkt 2 ustawy:

Jeżeli podmioty, o których mowa w ust. 3, rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia, przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku utraty tego prawa.

Zgodnie więc z dyspozycją powołanego art. 96 ust. 5 pkt 2 ustawy, jest Pan zobowiązany do zarejestrowania się we właściwym urzędzie skarbowym jako czynny podatnik podatku VAT w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ponadto, stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Jak wynika z przywołanego wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika.

Okoliczności sprawy wskazują, że służebność przesyłu została ustanowiona na rzecz Spółki Akcyjnej, czyli podatnika VAT czynnego, a świadczenie usługi (możliwość korzystania przez przedsiębiorstwo z nieruchomości) – jak wyżej wskazano – podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i nie korzysta ze zwolnienia. W związku z tym, że z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jest Pan podatnikiem podatku VAT, który nie korzysta ze zwolnienia z art. 113 ust. 1 ustawy, jest Pan zobowiązany do udokumentowania transakcji fakturą.

W konsekwencji odpowiadając na Pana pytanie stwierdzić należy, że w opisanym stanie faktycznym jednorazowe wynagrodzenie, uzyskane przez Pana za ustanowienie służebności przesyłu – jest objęte obowiązkiem naliczenia i zapłaty podatku VAT, a co za tym idzie w przedstawionych okolicznościach sprawy jest Pan zobowiązany do zarejestrowania się jako podatnik VAT i wystawienia faktury na rzecz Przedsiębiorstwa (…)

W odniesieniu do powołanych przez Pana wyroków: Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 marca 2023 r., sygn. akt I FSK 115/20 oraz Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 20 czerwca 1996 r. w sprawie C-155/94 należy stwierdzić, że wyroki te są rozstrzygnięciami, które zapadły w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do tych spraw się zawężają. Zatem, wskazane we wniosku wyroki nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Dodatkowe informacje

Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00