Interpretacja indywidualna z dnia 14 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.345.2023.1.DS

Podleganie opodatkowaniu wydania (przekazania) Małżonce, w wyniku podziału majątku wspólnego, lokali i powstanie obowiązku wystawienia faktury dokumentującej tę transakcję.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 lipca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 4 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT wydania Małżonce w wyniku podziału majątku wspólnego Lokali i obowiązku wystawienia faktury dokumentującej ww. transakcję.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Przedmiotem przeważającej działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest „wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi” (PKD: 68.20.Z).

Wnioskodawca będąc w związku małżeńskim (brak rozdzielności majątkowej) nabył w roku 2018 3 (trzy) lokale niemieszkalne o numerach: (…) położone w (…) (dalej: „Lokale”).

Przedmiotowe Lokale zostały nabyte i wykorzystywane wyłącznie w działalności gospodarczej Wnioskodawcy do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, tj. świadczenia usług najmu opodatkowanych stawką 23% VAT. Nabycie przez Wnioskodawcę Lokali zostało udokumentowane fakturami, które zostały rozliczone przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wnioskodawca z faktur dokumentujących zakup Lokali odliczył podatek VAT naliczony (100%).

Lokale były wykorzystywane w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej od momentu ich nabycia, tj. od roku 2018 do dnia 26 kwietnia 2022 r. i znajdowały się w ewidencji środków trwałych Wnioskodawcy. W tym okresie Wnioskodawca nie ponosił nakładów na ulepszenie Lokali, które w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym, stanowiłyby co najmniej 30% ich wartości początkowej.

Dnia 26 kwietnia 2022 r. Wnioskodawca i jego Małżonka zawarli umowę małżeńską majątkową, na podstawie której ustanowili rozdzielność majątkową pomiędzy nimi. W wyniku kolejnej umowy z dnia 26 kwietnia 2022 r. o podział majątku wspólnego pomiędzy Wnioskodawcą i jego Małżonką, doszło do fizycznego wydzielenia z majątku wspólnego składników majątku, które na wyłączność otrzymał Wnioskodawca i które na wyłączność otrzymała Małżonka Wnioskodawcy. Podział majątku wspólnego potwierdzony został aktem notarialnym.

W wyniku zawartej umowy o podział majątku wspólnego Małżonka Wnioskodawcy otrzymała na wyłączną własność m.in. będące przedmiotem złożonego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Lokale, a Wnioskodawca otrzymał na wyłączną własność inne składniki majątku. Na podstawie zawartej umowy o podział majątku wspólnego dokonano stosownych wpisów o zmianie właściciela w księgach wieczystych Lokali, wykreślając jako współwłaściciela Wnioskodawcę a pozostawiając jako właściciela wyłącznie Małżonkę Wnioskodawcy. Lokale – w wyniku zawartej umowy o podział majątku – zostały wydane przez Wnioskodawcę Małżonce i wprowadzone do Jej majątku służącego prowadzeniu działalności gospodarczej.

Z zawartej umowy o podział majątku wspólnego wynika, że podział majątku wspólnego nastąpił bez spłat i dopłat oraz, że z tytułu podziału majątku wspólnego Wnioskodawca i Jego Małżonka nie mają i nie będą mieli względem siebie żadnych dalszych roszczeń.

Wydanie Lokali na rzecz Małżonki zostało udokumentowane wystawionymi przez Wnioskodawcę 3 (trzema) fakturami, na których zostały wykazane kwoty powiększone o podatek VAT wg stawki 23%. Przed dokonaniem podziału majątku wspólnego, na podstawie art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy o VAT, Wnioskodawca i Jego Małżonka złożyli właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego zgodne oświadczenie o rezygnacji ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT i wyborze opodatkowania podatkiem VAT dostawy Lokali. Małżonka Wnioskodawcy, tak jak i Wnioskodawca, na moment podziału majątku była (i jest nadal) podatnikiem podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny.

W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym pojawiła się u Wnioskodawcy wątpliwość dotycząca skutków podatkowych związanych z wydaniem (przekazaniem) Małżonce, w wyniku podziału majątku wspólnego, Lokali wchodzących wcześniej w skład prowadzonej przez Niego jednoosobowej działalności gospodarczej.

Pytanie

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, wydanie (przekazanie) Małżonce w wyniku podziału majątku wspólnego Lokali podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT przy zastosowaniu właściwej stawki podatku VAT, i w konsekwencji czy po stronie Wnioskodawcy powstał obowiązek wystawienia faktury dokumentującej tę transakcję?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, (przekazanie) Małżonce, w wyniku podziału majątku wspólnego, Lokali podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT przy zastosowaniu właściwej stawki podatku VAT i w konsekwencji Wnioskodawca był obowiązany wystawić fakturę(-y) dokumentującą(-e) tę transakcję.

UZASADNIENIE STANOWISKA W SPRAWIE

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie zaś do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez towary, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Dostawa towarów mieści się w definicji sprzedaży określonej w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl natomiast art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Biorąc pod uwagę treść wskazanych wyżej przepisów warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem VAT jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie:

a)czynność jest ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT;

b)czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług (działa w takim charakterze);

W przypadku Wnioskodawcy obie wyżej wskazane przesłanki zostały spełnione.

Po pierwsze, należy zauważyć, że ustawa o VAT w odniesieniu do dostawy towarów posługuje się sformułowaniem „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel” (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), a towarami – w świetle tej ustawy – co do zasady – są rzeczy oraz ich części (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT), czyli w szczególności są nimi także Lokale. Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołujące się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż czy zamiana rzeczy jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.

Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) w sprawie C-320/88 (Staatssecretaris van Financiën v. Shipping and Forwarding Enterprise Safe BV). W orzeczeniu tym TSUE stwierdził, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy chodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu odnosząc się do dostawy towarów, TSUE posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią. Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Nadto, należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy.

W świetle powyższego, dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia swoich aspektów ekonomicznych, natomiast skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa cywilnego mają mniejsze znaczenie.

W tym miejscu Wnioskodawca wyjaśnia, iż prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360, ze zm., dalej: „KC”). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Z kolei zgodnie z art. 196 KC, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej.

W myśl art. 210 KC, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Z regulacji art. 211 KC wynika natomiast, że każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Natomiast ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359, ze zm., dalej: „Kodeks rodzinny”).

W świetle art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Zgodnie natomiast z art. 43 Kodeksu rodzinnego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Dokonując zatem analizy powołanych wyżej regulacji prawnych, Wnioskodawca wskazuje, że na moment zakupu Lokali pomiędzy Wnioskodawcą i Jego Małżonką istniała co prawda małżeńska wspólność majątkowa, niemniej jednak Lokale były przeznaczone i wykorzystywane w całości przez Wnioskodawcę w prowadzonej przez Niego działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Oznacza to zatem, że Wnioskodawca prowadząc działalność gospodarczą w oparciu o część składników majątku wspólnego (tu: Lokale) miał nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną i to on w sensie ekonomicznym był właścicielem Lokali (należały one do jego gospodarczego majątku). Gdyby Wnioskodawca chciał przekazać prawo do dysponowania tymi Lokalami podmiotowi trzeciemu, wówczas nie powinno budzić wątpliwości, że niezależnie od odpłatności, jej wysokości lub braku, doszłoby do dostawy Lokali, z tytułu których podatnikiem byłby Wnioskodawca. Tak więc, skoro Lokale były przeznaczone i wykorzystywane przez Wnioskodawcę w Jego działalności gospodarczej, to zniesienie współwłasności małżeńskiej nie zmieniło sytuacji podatkowej Wnioskodawcy, ani Lokali. Natomiast sytuacja zmieniła się w momencie, w którym Lokale zostały wydane (przekazane) przez Wnioskodawcę na rzecz Małżonki, gdyż wówczas podatnik VAT dokonał przeniesienia prawa do dysponowania Lokalami jak właściciel na rzecz swojej Małżonki, czyli dokonał dostawy Lokali.

Wnioskodawca w tym miejscu wskazuje, że regulacje ustawy VAT nie wymieniają małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Istotne dla określenia zakresu podmiotowego opodatkowania podatkiem VAT czynności dokonanej łącznie lub odrębnie przez współmałżonków jest jedynie ustalenie kto faktycznie dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż z punktu widzenia podatku VAT istotne jest kto jest podatnikiem tego podatku w świetle przepisów prawa regulujących zasady opodatkowania podatkiem VAT.

Przyjęte w ustawie o VAT definicje i pojęcia odrywają się w znacznym stopniu od terminologii przyjętej w prawie cywilnym lub rodzinnym. Na gruncie podatku VAT użytym w przepisach normujących ten podatek terminom przypisuje się zasadniczo autonomiczne znaczenie, swoiste dla tego podatku, a tym samym oderwane od ich rozumienia cywilistycznego. Przy wykładni pojęć użytych w ustawie o VAT decydujące znaczenie ma walor i skutki ekonomiczne danej czynności opodatkowanej, a nie jego definicja w prawie cywilnym.

Należy zatem zauważyć, że według przepisów ustawy o VAT zarówno Wnioskodawca, jak i Jego Małżonka traktowani są jako odrębni podatnicy w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT (takie stanowisko wyraził np. TSUE w wyroku z dnia 24 marca 2022 r. w sprawie C-697/20).

Po drugie, Wnioskodawca wskazuje, że transakcja przekazania Lokali na rzecz Małżonki miała charakter odpłatny.

W tym miejscu należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia odpłatności, ani nie wskazują na jej formę. Przepisy ustawy o VAT nie narzucają również, że odpłatność za czynność dostawy towarów lub świadczenia usług winna mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną – zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa.

Mając na względzie powyższe, należy zatem zauważyć, że zapłata (wynagrodzenie) może przybierać nie tylko postać świadczenia pieniężnego, ale również rzeczowego (określonego w naturze), czego potwierdzeniem jest wyrok z dnia 3 lipca 1997 r. w sprawie C-330/95 Goldsmiths, w którym to orzeczeniu TSUE stwierdził, że: „umowy takie (polegające na wymianie towar za towar – przyp. Pełnomocnika) nie są w żaden sposób, ani finansowo, ani handlowo, różne od transakcji, w których wynagrodzenie wyrażone jest w formie pieniężnej”.

We wskazanym wyroku TSUE podkreślił również: „wolność podmiotów gospodarczych do wyboru umowy, którą uznają za najbardziej im odpowiadającą i satysfakcjonującą z punktu widzenia ich interesów gospodarczych”.

Potwierdzeniem powyższego (rozumienia „odpłatności”) jest również art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że podstawą opodatkowania, z wyjątkami, które nie mają zastosowania w opisanym stanie faktycznym, jest „wszystko co stanowi zapłatę”, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika.

Należy zatem zauważyć, że podstawą opodatkowania jest generalnie zapłata (wszystko co stanowi zapłatę). Zgodnie natomiast ze Słownikiem Języka Polskiego (wydanie internetowe) „zapłata” to „uiszczenia należności za coś”, należność za coś”, „odpłacenie komuś za coś”. Zapłata jest więc należnością (kwotą należną) za czynność opodatkowaną. Nie ma natomiast w tym przepisie zastrzeżenia, że zapłata ma przybrać wyłącznie postać pieniężną. Jest to wielkość, która musi być mierzalna (wymierna) w pieniądzu (biorąc pod uwagę, że podatek wyrażony jest w pieniądzu), natomiast nie musi być kwotą pieniężną. Może to być więc należność (zapłata) w naturze. W takiej sytuacji, za podstawę opodatkowania należy przyjąć wartość świadczenia wzajemnego, jako że właśnie to świadczenie stanowi wówczas zapłatę za czynność opodatkowaną.

Wnioskodawca zauważa, że w opisanym stanie faktycznym, Lokale w chwili ich przekazywania na rzecz Małżonki nie stanowiły ich wspólności majątkowej, tylko stanowiły własność ułamkową dwóch osób, tj. po połowie Wnioskodawcy i Jego Małżonki, w związku ze zmianą ustroju majątkowego małżeńskiego. Wobec faktu, że część tego majątku należała do majątku firmowego Wnioskodawcy a pozostała część należała do majątku prywatnego Wnioskodawcy i Jego Małżonki, należało zrealizować odpowiednie obowiązki podatkowe. Przekazanie udziału w 1 (jednej) nieruchomości prywatnej w zamian za udział w innej nieruchomości prywatnej (jednej lub kilku) nie wywoła skutku w zakresie VAT, gdyż podmiot przekazujący (wydający) tę nieruchomość nie stanie się podatnikiem VAT z tego tytułu. Jednak sytuacja będzie wyglądać odmiennie w przypadku, gdy taka nieruchomość wydawana jest z „majątku firmowego”, gdyż wówczas co do zasady będzie ona opodatkowana VAT (na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Oczywiście taka nieruchomość mogłaby korzystać ze zwolnienia od VAT na podstawie odpowiednich przepisów art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.

Fakt, że w sytuacji takiej jak opisana w stanie faktycznym, Wnioskodawca cywilnoprawnie miał prawo tylko do 50% udziałów w każdym z Lokali, nie oznacza i nie może oznaczać, że dokonał dostawy tylko tych 50% udziałów. Skoro Wnioskodawca wydal te Lokale (przekazał je w całości) z własnego majątku firmowego na rzecz Małżonki, oznaczać to powinno dokonanie opodatkowanej dostawy Lokali na rzecz Małżonki. Taka sama sytuacja wystąpiłaby, gdyby Wnioskodawca sprzedał (wydał) te Lokale podmiotowi trzeciemu. Natomiast okoliczność, że Małżonka nabywając podatkowo Lokale (a cywilnoprawnie udziały Wnioskodawcy w Lokalach) dokonała zapłaty przekazując Wnioskodawcy własne udziały w innych nieruchomościach (należących do majątku prywatnego) spełnia warunki uznania takiego wydania (przekazania) za odpłatność, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W świetle powyższych uwag, należy uznać, że Wnioskodawca dokonał na rzecz Małżonki odpłatnej dostawy towarów (Lokali) na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym, po stronie Wnioskodawcy powstał obowiązek udokumentowania przedmiotowej transakcji fakturą na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Argumentacja Wnioskodawcy o wystąpieniu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT z tytułu dostawy (przekazania) na rzecz Małżonki Lokali znajduje również potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 sierpnia 2018 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.787.2017.2.IK, w której stwierdzono:

„Zatem, w analizowanej sprawie w ramach prowadzenia odrębnych firm przez małżonków dojdzie pomiędzy nimi do transakcji gospodarczej, tj. odpłatnej sprzedaży budynku handlowego, gdzie zapłata nastąpi w formie ekwiwalentu w postaci przeniesienia prawa własności drugiego budynku. Tym samym, mąż Wnioskodawczyni dokona na rzecz Wnioskodawczyni odpłatnej dostawy towarów (budynku handlowego) na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, która to czynność będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg skali właściwej dla zbywanej nieruchomości.

W związku z powyższym mąż Wnioskodawczyni będzie zobowiązany udokumentować transakcję sprzedaży nieruchomości fakturą VAT”.

Jednocześnie, Wnioskodawca zauważa, że zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku VAT. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata, wówczas taka transakcja jest opodatkowana VAT z zastosowaniem właściwej stawki podatku VAT. Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Definicja przewidziana w art. 2 pkt 14 ustawy o VAT, określa pierwsze zasiedlenie jako oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie budynku, budowli lub ich części do użytkowania. Zatem, aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do zajęcia budynku, budowli lub ich części, ich używania, w tym na potrzeby własne. Pierwsze zasiedlenie budynku, budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynek, budowlę lub ich część oddano w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku, budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika czy też potrzeby własne osoby fizycznej – bowiem w obydwu przypadkach dochodzi do korzystania z budynku, budowli lub ich części.

Biorąc pod uwagę to co zostało wskazane, należy stwierdzić, że w odniesieniu do Lokali doszło do ich pierwszego zasiedlenia, w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o VAT. Pierwsze zasiedlenie Lokali nastąpiło w roku 2018 i od tamtego czasu Lokale niemieszkalne były wykorzystywane przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (świadczenia usług najmu opodatkowanych podatkiem VAT wg stawki 23%). Zatem od momentu nabycia Lokali do momentu ich zbycia (wydania Małżonce) upłynął okres dłuższy niż 2 lata. W tym miejscu należy również wskazać, że nie zostały poniesione przez Wnioskodawcę nakłady na ulepszenie Lokali przekraczające 30% ich wartości początkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym.

W związku z powyższym należy uznać, że w stosunku do wydania przez Wnioskodawcę Lokali na rzecz Małżonki zostały spełnione wszystkie warunki do zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

W niniejszej sprawie należy jednak zauważyć, że ustawodawca dał podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia od podatku i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 10 ustawy o VAT, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem, że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

1)są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;

2)złożą:

a)przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego lub

b)w akcie notarialnym, do zawarcia którego dochodzi w związku z dostawą tych obiektów – zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.

Zgodnie natomiast z art. 43 ust. 11 ustawy o VAT, oświadczenie, o którym mowa w ust. 10 pkt 2, musi również zawierać:

1)imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;

2)planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części – w przypadku, o którym mowa w ust. 10 pkt 2 lit. a;

3)adres budynku, budowli lub ich części.

W związku z tym, że przed dokonaniem podziału majątku wspólnego, Wnioskodawca jak i jego Małżonka złożyli zgodne oświadczenie o rezygnacji ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT i wyborze opodatkowanie podatkiem VAT dostawy Lokali, spełniające warunki określone w art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy o VAT, transakcja podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT przy zastosowaniu właściwej stawki podatku VAT.

W związku z powyższym, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowość stanowiska w sprawie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku –jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Dostawa towarów mieści się w definicji sprzedaży określonej w art. 2 pkt 22 ustawy. Zgodnie z tym przepisem:

Ustawa o podatku od towarów i usług posługuje się w odniesieniu do dostawy towarów sformułowaniem „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel” (art. 7 ust. 1 ustawy), a towarami w świetle tej ustawy – co do zasady – są rzeczy oraz ich części (art. 2 pkt 6 ustawy).

Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż czy zamiana rzeczy jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.

Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel”, określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdził, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Idąc dalej należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy.

Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia swoich aspektów ekonomicznych, mniejsze zaś znaczenie mają jej skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa cywilnego.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy:

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Analizując treść art. 7 ust. 2 ustawy, warto odwołać się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wielokrotnie wypowiadał się w kwestii opodatkowania nieodpłatnych świadczeń. W wyroku z dnia 27 czerwca 1989 r. w sprawie C‑50/88 (Heinz Küchne) Trybunał stwierdził, że ze wspólnym systemem podatku od wartości dodanej spójne jest nieopodatkowanie amortyzacji aktywów przedsiębiorstwa w odniesieniu do ich prywatnego użytku w przypadku, gdy VAT od tych towarów nie podlegał odliczeniu, przy jednoczesnym opodatkowaniu wydatków ponoszonych na utrzymanie i używanie towarów, w odniesieniu do których podatnik jest uprawniony do odliczenia podatku. Rozwiązanie to pozwala zarówno uniknąć podwójnego opodatkowania samych towarów, jak i braku opodatkowania ostatecznej konsumpcji. Również w orzeczeniu z dnia 25 maja 1993 r. w sprawie C-193/91 (Gerhard Mohsche) oraz w orzeczeniu z dnia 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-193/91 (Hans- Georg Fisher) i C-323/99 (Klaus Brandenstein) Trybunał wskazał, że nieodpłatne świadczenia mogą być opodatkowane wyłącznie w takim zakresie, w jakim podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku naliczonego.

Nie każda jednak czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność będzie opodatkowana VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

W świetle powyższego stwierdzić należy, że każdy kto dokonuje czynności dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany, co do zasady, za podatnika podatku od towarów i usług.

Należy wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:

Natomiast, ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).

W świetle art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W myśl art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Stosownie do art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Jak stanowi art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Ponadto w myśl art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą, której przeważającym przedmiotem działalności jest wynajem i zarządzenia nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Jest Pan czynnym podatnikiem VAT. Będąc w związku małżeńskim nabył Pan w roku 2018 trzy lokale mieszkalne o numerach (…). Zostały one nabyte i wykorzystywane wyłącznie w Pana działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Nabycie ww. Lokali zostało udokumentowane fakturami, które zostały rozliczone w ramach prowadzonej przez Pana działalności. Odliczył Pan podatek VAT naliczony w 100%. Lokale te były wykorzystywane w Pana działalności od momentu nabycia, tj. od roku 2018 do 26 kwietnia 2022 r. i w tym okresie znajdowały się w ewidencji środków trwałych tej działalności. Nie ponosił Pan nakładów na ulepszenie przedmiotowych lokali, które stanowiłyby co najmniej 30% ich wartości początkowej.

Dnia 26 kwietnia 2022 r. zawarł Pan z Małżonką umowę, na podstawie której ustanowili Państwo rozdzielność majątkową i dokonali podziału wspólnego majątku. Wraz z Małżonką zawarł Pan zgodne oświadczenie o rezygnacji ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT i wyborze opodatkowania dostawy ww. Lokali. W wyniku zawartej ww. umowy Pana Małżonka otrzymała na wyłączną własność przedmiotowe Lokale, a Pan otrzyma na wyłączną własność inne składniki majątku. Lokale te zostały wydane Pana Małżonce i wprowadzone do jej majątku służącego prowadzeniu działalności gospodarczej. Podział majątku nastąpił bez spłat i dopłat oraz braku dalszych roszczeń wobec siebie. Wydanie lokali zostało udokumentowane 3 fakturami, powiększonymi o podatek VAT. Pan i Pana Małżonka na moment podziału majątku (i nadal) są zarejestrowanymi, czynnymi podatnikami podatku VAT.

W tak przedstawionym opisie sprawy Pana wątpliwości dotyczą podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT wydania (przekazania) Małżonce przedmiotowych Lokali oraz obowiązku wystawienia faktury dokumentującej te transakcje.

Dokonując analizy powołanych wyżej regulacji prawnych w odniesieniu do przedstawionych przez Pana okoliczności sprawy należy podkreślić, że powołane wyżej przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy nie definiują małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Tym samym na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy, bowiem każdy z nich, wykonując samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jest odrębnym podatnikiem tego podatku. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa. W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Co więcej autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres ich praw i obowiązków jako podatników podatku od towarów i usług. Dopuszczalne jest dokonywanie czynności cywilnoprawnych między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej. Niezależnie więc od istniejących stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami, w transakcjach zawieranych pomiędzy nimi mamy do czynienia z wykonywaniem czynności opodatkowanych pomiędzy dwoma odrębnymi podmiotami. Zatem transakcje dokonywane pomiędzy nimi, jako osobami prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą stanowią dostawę towarów lub świadczenie usług, które to czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wynika z przedstawionych przez Pana informacji będąc w związku małżeńskim nabył Pan w roku 2018 trzy lokale mieszkalne. Zostały one nabyte i wykorzystywane wyłącznie w Pana działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Nabycie ww. Lokali zostało udokumentowane fakturami. Odliczył Pan podatek VAT od nabycia tych Lokali. Lokale te były wykorzystywane w Pana działalności od momentu nabycia, tj. od roku 2018 do 26 kwietnia 2022 r. i w tym okresie znajdowały się w ewidencji środków trwałych tej działalności. Dnia 26 kwietnia 2022 r. zawarł Pan z Małżonką umowę, na podstawie której ustanowili Państwo rozdzielność majątkową i dokonali podziału wspólnego majątku. W wyniku zawartej ww. umowy Pana Małżonka otrzymała na wyłączną własność przedmiotowe Lokale, a Pan otrzyma na wyłączną własność inne składniki majątku. Podział majątku nastąpił bez spłat i dopłat oraz braku dalszych roszczeń wobec siebie.

Zatem z przedstawionego opisu sprawy wynika, że przeniesienie na wyłączną własność przedmiotowych Lokali w wyniku podziału wspólnego majątku zostanie zrealizowane nieodpłatnie, nie otrzyma Pan jakiegokolwiek wynagrodzenia z tego tytułu.

Natomiast zakupione Lokale, były nabyte wyłącznie w ramach Pana działalności gospodarczej (jako jednego z małżonków) w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Tym samym, z tytułu przekazania Lokali do działalności gospodarczej żony, będzie Pan działał jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Zatem czynność przeniesienia Lokali z Pana przedsiębiorstwa do przedsiębiorstwa Pana żony, będzie stanowiła dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jak wynika z treści wniosku – nabycie Lokali zostało potwierdzone fakturami, podatek naliczony z tytułu nabycia ww. Lokali został przez Pana odliczony. Tym samym spełnione zostały przesłanki zawarte w art. 7 ust. 2 ustawy, tj. jest Pan podatnikiem podatku od towarów i usług, a przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, przy nabyciu którego przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego i z którego to prawa Pan skorzystał.

Podsumowując, nieodpłatne wydanie (przekazanie) z Pana przedsiębiorstwa w wyniku podziału majątku wspólnego Lokali na rzecz Pana Małżonki stanowiło nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odnosząc się do kwestii sposobu opodatkowania dostawy Lokali należy wskazać, że dla dostawy nieruchomości zabudowanych budynkami, budowlami lub ich częściami ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 10, art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

I tak, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Ponadto stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 10 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy:

Tak więc ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle bądź ich części, rozstrzyga przepis art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym:

W świetle tego przepisu, przy sprzedaży budynków lub budowli, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków, budowli lub ich części w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, opodatkowana jest również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Z treści wniosku wynika, wydanie (przekazanie) z Pana przedsiębiorstwa w wyniku podziału majątku wspólnego Lokali na rzecz Pana Małżonki nastąpiło po upływie 2 lat od momentu ich zakupu. Ponadto Lokale były wykorzystywane w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej od momentu ich nabycia, tj. od roku 2018 do dnia 26 kwietnia 2022 r. i znajdowały się w ewidencji środków trwałych Wnioskodawcy. W tym okresie Wnioskodawca nie ponosił nakładów na ulepszenie Lokali, które w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym, stanowiłyby co najmniej 30% ich wartości początkowej.

W konsekwencji, w odniesieniu do dostawy ww. Lokali zastosowania znajdzie zwolnienie od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jak już wyżej wskazano, zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, jest fakultatywne i przy spełnieniu warunków wynikających z art. 43 ust. 10 i 11 ustawy, dostawca i nabywca mają możliwość rezygnacji z niniejszego zwolnienia od podatku i wyboru opodatkowania dostawy wskazanych powyżej obiektów.

Z opisu sprawy wynika, że przed dokonaniem podziału majątku wspólnego, na podstawie art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy, Wnioskodawca i Jego Małżonka złożyli właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego zgodne oświadczenie o rezygnacji ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT i wyborze opodatkowania podatkiem VAT dostawy Lokali. Małżonka Wnioskodawcy, tak jak i Wnioskodawca, na moment podziału majątku była (i jest nadal) podatnikiem podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, zarejestrowanym jako podatnik VAT.

W konsekwencji w związku z rezygnacją ze zwolnienia od podatku przy spełnieniu warunków wynikających z art. 43 ust. 10 i 11 ustawy, dostawa ww. Lokali była opodatkowana właściwą stawką podatku VAT.

Odnosząc się do Pana wątpliwości związanych z obowiązkiem wystawienia faktury dokumentującej przeniesienie przedmiotowych Lokali wykorzystywanych przez Pana w ramach działalności należy wskazać, że zasady dotyczące wystawiania faktur, zostały uregulowane w ustawie w Dziale XI – Dokumentacja, w Rozdziale 1 – Faktury.

Jak stanowi art. 106a ustawy:

W świetle art. 2 pkt 31 ustawy:

Na mocy art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Natomiast w myśl art. 2 pkt 22 ustawy:

Zgodnie z art. 106e ust. 1 ustawy:

Obowiązujące przepisy nie nakładają na podatników żadnych formalnych obowiązków w zakresie dokumentowania fakturami nieodpłatnych dostaw towarów. Co więcej, z art. 106a pkt 1 w powiązaniu z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, fakturę wystawia się, jeśli dokumentuje ona sprzedaż (rozumianą m.in. jako odpłatna dostawa towarów). Przepis art. 7 ust. 2 powołanej ustawy zrównuje nieodpłatne przekazanie towarów z dostawą, jednak tylko dla celów opodatkowania.

Natomiast, nieodpłatne wydanie (przekazanie) z Pana przedsiębiorstwa w wyniku podziału majątku wspólnego Lokali na rzecz Pana Małżonki stanowiło nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Nie wypełniało jednak definicji sprzedaży, gdyż mimo że doszło do dostawy, to nie doszło do odpłatności ze strony nabywcy – Pana żony. Odbiorca (Pana żona) otrzymująca ww. Lokale nieodpłatnie nie poniosła ciężaru ekonomicznego podatku od towarów i usług. Nie można zatem w takiej sytuacji wystawić faktury, o której mowa w art. 106b ust. 1 ustawy.

Na brak możliwości wystawienia faktury wskazuje również treść art. 106e ustawy, w którym wśród elementów faktury wymieniono m.in. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto), czy kwotę należności ogółem, jako kwoty należne sprzedawcy od nabywcy. Skoro jednak transakcja jest nieodpłatna, kwoty te nie mogłyby znaleźć się na takiej fakturze, a brak takich pozycji skutkowałby wadliwością dokumentu sprzedaży.

Podsumowując, wydanie (przekazanie) Małżonce w wyniku podziału majątku wspólnego Lokali podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT przy zastosowaniu właściwej stawki podatku VAT, jednakże nieprawidłowe jest wystawienie faktur dokumentujących te transakcje.

Tym samym, Pana stanowisko uznano całościowo za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Odnośnie powołanej przez Pana interpretacji indywidualnej, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie. Jednocześnie powołana przez Pana interpretacja indywidualna dotyczy innego stanu faktycznego niż przedstawiony przez Pana we wniosku, bowiem w interpretacji indywidualnej z 22 sierpnia 2018 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.787.2017.2.IK wskazano, że „(…) Wnioskodawczyni dokona spłaty na rzecz męża do równowartości połowy majątku w wysokości 200 000,00 zł”.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).