Wyrok SN z dnia 23 maja 2023 r., sygn. II CSKP 1056/22

Zasiedzenie nieruchomości przez Skarb Państwa można uważać za zasiedzenie w dobrej wierze, a przeszkoda w postaci braku decyzji administracyjnej o przejęciu nieruchomości nie miała charakteru obiektywnego uniemożliwiającego rozpoczęcie zasiedzenia.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Mariusz Łodko (przewodniczący)

‎SSN Jarosław Sobutka (sprawozdawca)

‎SSN Mirosław Sadowski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 23 maja 2023 r. w Warszawie,
‎skargi kasacyjnej Skarbu Państwa - Starosty Łowickiemu
‎od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi
‎z 26 października 2020 r., III Ca 1622/19,
‎w sprawie z powództwa E.N.
‎przeciwko Skarbowi Państwa - Staroście Łowickiemu, W.W. i B.H.
‎o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 9 maja 2019 r. Sąd Rejonowy w Łowiczu uzgodnił stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym poprzez: wykreślenie z działu II księgi wieczystej wpisu prawa własności na rzecz Skarbu Państwa – Starosty Łowickiego oraz wpisanie w dziale II wpisu prawa własności na rzecz W.W. i B.H. w udziałach wynoszących po 3/8 części każde z nich oraz na rzecz E.N. w udziale wynoszącym 2/8 części.

Sąd Rejonowy uznał, że majątek „K.” przejęty został na podstawie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej, a więc jako stanowiący własność, albo współwłasność osób fizycznych lub prawnych, jeżeli jego rozmiar łączny przekracza bądź 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie województw poznańskiego, pomorskiego i śląskiego, jeśli rozmiar łączny przekracza 100 ha powierzchni ogólnej, niezależnie od wielkości użytków rolnych tej powierzchni.

Odnosząc się do zaświadczenia z 27 grudnia 1990 r. Kierownika Urzędu Rejonowego w Kutnie wskazał, że działka oznaczona numerem […]1 o powierzchni 6,80 ha, położona we wsi K., gm. K., stanowi własność Skarbu Państwa, jako resztówka pomajątkowa na mocy art. 2 lit. c dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej. Sąd pierwszej instancji uznał, że domniemanie, iż treść dokumentu urzędowego zaświadcza prawdziwy stan rzeczy, obalone zostało występującą w zaświadczeniu omyłką. Dokument urzędowy nie może zaświadczać prawdziwego stanu rzeczy, skoro nie istnieje wskazany w nim przepis prawa. Sąd Rejonowy wskazał, że ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, by K.H. należał do osób skazanych prawomocnie za zdradę stanu, za dezercję lub uchylanie się od służby wojskowej, za pomoc udzieloną okupantom ze szkodą dla Państwa lub miejscowej ludności, względnie za inne przestępstwa, przewidziane w dekrecie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego (Dz.U. R.P. nr 4, poz. 16) oraz w dekrecie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 30 października 1944 r. o ochronie Państwa (Dz.U. R. P. nr 10, poz. 50).

Sąd pierwszej instancji przyjął również, że już w treści protokołu przejęcia, ogólny obszar zajętego majątku wynosił 365 ha, przy czym grunty orne stanowiły 305 ha. Była to jedyna ujęta w nim okoliczność, odnosząca się do podstawy prawnej przejęcia. Wskazał, że na podstawie dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej majątki przechodziły na Skarb Państwa z mocy samego prawa i nie było wymagane wydanie jakiejkolwiek decyzji administracyjnej.