Postanowienie SN z dnia 21 grudnia 2022 r., sygn. II PUB 1/22

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dawid Miąsik

w sprawie z powództwa W. Ż.
‎przeciwko K. Z. i Skarbowi Państwa - Sądowi Najwyższemu
‎z udziałem Prokuratora Generalnego
‎o ustalenie nieistnienia stosunku służbowego sędziego Sądu Najwyższego wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenie,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 21 grudnia 2022 r.,
‎wniosku sędziego Sądu Najwyższego Józefa Iwulskiego w przedmiocie wyłączenia sędziów Sądu Najwyższego Marii Szczepaniec, Jarosława Sobutki, Antoniego Bojańczyka i Pawła Czubika od rozpoznawania sprawy II PUB 1/22

1. stwierdza, że sędziowie Sądu Najwyższego Maria Szczepaniec, Jarosław Sobutka, Antonii Bojańczyk oraz Paweł Czubik podlegają wyłączeniu z mocy samej ustawy;

2. wyłącza sędziów Sądu Najwyższego Marię Szczepaniec, Jarosława Sobutkę, Antoniego Bojańczyka oraz Pawła Czubika od rozpoznania sprawy II PUB 1/22.

UZASADNIENIE

W dniu 28 listopada 2022 r. do Sekretariatu Wydziału II Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło pismo SSN Józefa Iwulskiego „Zawiadomienie – wniosek sygnalizujący obowiązek wyłączenia z urzędu sędziów wylosowanych do orzekania”. Pismo to zostało zakwalifikowane przez Prezesa Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych jako wniosek o stwierdzenie wyłączenia sędziów Marii Szczepaniec, Jarosława Sobutki, Antoniego Bojańczyka oraz Pawła Czubika na podstawie art. 48 § 1 k.p.c. Wniosek ten został złożony w związku z informacją o wyniku przeprowadzonego losowania składu orzekające w sprawie II PUB 1/22 dotyczącej zbadania niezawisłości i bezstronności sędziego Sądu Najwyższego Piotra Prusinowskiego. W jego uzasadnieniu podniesiono między innymi, że wymieni powyżej sędziowie zostali powołani do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) ukształtowanej w składzie i trybie przewidzianym ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3). Okoliczność ta tamuje merytoryczne rozpoznanie sprawy z przyczyn dotyczących składu Sadu Najwyższego, a które to przyczyny wymagają podjęcia czynności z urzędu celem rozważania, czy wymienieni wyżej sędziowie podlegają wyłączeniu z mocy ustawy na podstawie art. 48 § 1 pkt 1 k.p.c., co powinno być ocenione przez Sąd Najwyższy w trybie rozpoznania wniosku o wyłączenie sędziego (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 25 sierpnia 2022 r., II PUB 2/22, LEX nr 3411745; z dnia 6 września 2022 r., II KK 44/21, LEX nr 3416465; z dnia 16 września 2022 r., III KK 339/22; z dnia 28 września 2022 r., IV KK 333/22 i V KK 485/21). Rozpoznanie sprawy przez sędziów powołanych przez KRS działający na podstawie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. pozostaje bowiem w sprzeczności z prawem strony do niezależnego i niezawisłego sądu. W uchwale składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r, BSA1-4110-1/20 (OSNKW 2000 nr 2, poz. 1 i OSNC 2020 nr 4, poz. 34) przesądzono, że nienależyta obsada sądu w rozumieniu art. 379 pkt 4 k.p.c. zachodzi także wtedy, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego Sądu Najwyższego na wniosek KRS ukształtowanej w składzie i trybie przewidzianym ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. Uchwala z chwila jej podjęcia uzyskała moc zasady prawnej (art. 87 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym), co powoduje, że każdy skład orzekający jest nią związany. Dlatego każdy sędzia wylosowany do kolegialnego składu powinien zwrócić uwagę, czy tak ukształtowany sąd zapewnia stronom prawo do niezawisłego i niezależnego sądu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono słuszne poglądy, że w razie wystąpienia ryzyka nieprawidłowej obsady sądu należy podjąć wszelkie środki zapobiegające, a jednym z nich jest instytucja wyłączenia sędziego (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 8 czerwca 2022 r., V KO 43/22, LEX nr 3375645; z dnia 23 czerwca 2022 r., II KO 48/22, LEX nr 3370369; z dnia 28 lipca 2022 r., V KO 69/22, LEX nr 3375652; z dnia 25 listopada 2021 r., I CSKP 524/21, LEX nr 3262183).