Interpretacja indywidualna z dnia 1 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.49.2023.2.PB

W zakresie skutków podatkowych ustanowienia na Państwa rzecz nieodpłatnej służebności mieszkania przez Państwa córkę za zgodą jej męża.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

17 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 14 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia na Państwa rzecz nieodpłatnej służebności mieszkania przez Państwa córkę za zgodą jej męża. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 maja 2023 r. (wpływ 22 maja 2023 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

Pani M. K.

(…);

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Pan T. K.

(...);

Opis zdarzenia przyszłego

Państwa córka J. W. zamieszkała w Z. przy ul. (…), zamierza ustanowić dożywotnią nieodpłatną służebność części nieruchomości na Państwa rzecz, tj. jej rodziców. Właścicielami tej nieruchomości są Państwa córka i jej mąż, którzy posiadają wspólnotę majątkową. W domu, który Państwa córka zajmuje z mężem i dziećmi jest wyodrębnione niewielkie mieszkanie ok. 48 m², w którym planują Państwo zamieszkać i które wymaga niewielkiego remontu. Są Państwo emerytami w wieku 74 i 72 lata. Państwa córka pragnie zapewnić Państwu opiekę na dalsze lata życia. Obecnie mieszkają Państwo w województwie (…) i nie mają Państwo tam żadnej rodziny. Podkreślili Państwo, że ustanowienie służebności nastąpi na podstawie umowy w formie aktu notarialnego zawartego między Państwem – rodzicami a Państwa córką. Mąż Państwa córki wyrazi zgodę w formie pisemnego oświadczenia w obecności notariusza na ustanowienie przez Państwa córkę służebności części nieruchomości na rzecz rodziców – Państwa. Nabycie prawa służebności zostanie zgłoszone właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 m-cy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Pytanie  

Czy wobec zdarzenia przyszłego przedstawionego powyżej przysługuje Państwu zwolnienie  w całości z obowiązku zapłaty podatku od nieodpłatnego nabycia prawa służebności części nieruchomości na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 oraz ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, przysługuje Państwu zwolnienie w całości z obowiązku zapłaty podatku od nieodpłatnego nabycia prawa służebności części nieruchomości na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 oraz ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jako że prawo służebności zostanie ustanowione wyłącznie między Państwa córką a jej rodzicami – Państwem, a mąż Państwa córki wyrazi na to pisemną zgodę w obecności notariusza.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.  

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Na podstawie art. 5 ww. ustawy:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w związku z § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. z 2022 r. poz. 2084):

Art. 14 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że:

Zgodnie z art. 14 ust. 2 ww. ustawy:

W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Przepis art. 17a ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że:

Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy:

Jak z powyższych przepisów wynika, ustanowienie nieodpłatnej służebności – co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W myśl art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 4a ust. 4 omawianej ustawy:

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że Państwa córka zamierza ustanowić dożywotnią nieodpłatną służebność części nieruchomości na Państwa rzecz, tj. jej rodziców. Właścicielami tej nieruchomości są Państwa córka i jej mąż, którzy posiadają wspólnotę majątkową. Ustanowienie służebności nastąpi na podstawie umowy w formie aktu notarialnego zawartego między Państwem – rodzicami a Państwa córką. Mąż Państwa córki wyrazi zgodę w formie pisemnego oświadczenia w obecności notariusza na ustanowienie przez Państwa córkę służebności części nieruchomości na rzecz rodziców – Państwa.

Jako, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „służebności”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 245 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 296 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 297 ww. Kodeksu:

Źródłem powstania służebności (ograniczonego prawa rzeczowego) jest co do zasady czynności prawna (umowa), stanowiąca wynik uzgodnień stron i w takim przypadku, jeżeli umowa ta jest zawierana w formie aktu notarialnego dla skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie ma wymogu złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Tak samo, takiego wymogu nie ma, gdy służebność ustanawiana jest na podstawie jednostronnego oświadczenia woli składanego w formie aktu notarialnego.

Z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, iż jednym z warunków skorzystania ze zwolnienia, jest zgłoszenie przez osoby objęte zwolnieniem właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron (art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że ustanowienie nieodpłatnej służebności mieszkania (osobistej) przez Państwa córkę na rzecz Państwa, tj. osób wymienionych w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, będzie korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy.

Bez wpływu na rozstrzygnięcie pozostaje fakt, że zawierając przedmiotową umowę ustanowienia nieodpłatnej służebności mieszkania (osobistej) na rzecz Państwa (rodziców), córka pozostaje w związku małżeńskim. Okoliczność ta wywiera bowiem skutki jedynie w sferze prawa rodzinnego.

Kwestie stosunków majątkowych małżeńskich reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359).

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W myśl art. 37 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Stosownie do art. 37 § 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Z zacytowanych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że zgoda małżonka niezbędna jest dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności dokonanej przez drugiego małżonka, w przypadku gdy prowadzi ona do ustanowienia nieodpłatnej służebności mieszkania objętego wspólnością majątkową małżeńską. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną tej czynności.

Podsumowując, nabycie ograniczonego prawa rzeczowego (nieodpłatnej służebności mieszkania) – jak sami Państwo wskazali – nastąpi na podstawie umowy zawartej wyłącznie pomiędzy Państwem (rodzicami) a Państwa córką. Zatem w sytuacji gdy mąż Państwa córki wyrazi zgodę, o której mowa w art. 37 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego na ustanowienie ww. służebności, nabycie to skorzysta ze zwolnienia przewidzianego  w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Nie będzie ciążył na Państwu obowiązek zgłoszenia nabycia ww. prawa majątkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, ponieważ nieodpłatna służebność będzie ustanowiona w formie aktu notarialnego. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego darowizny, jednakże w analizowanej sprawie brak obowiązku zgłoszenia wynika z treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Końcowo Organ wskazuje, że od niniejszego wniosku wspólnego została uiszczona opłata w kwocie wyższej od należnej – 120 zł, zatem kwota 40 zł zostanie Państwu zwrócona zgodnie ze wskazanym we wniosku wspólnym o wydanie interpretacji indywidualnej sposobem zwrotu opłaty, tj. na podany rachunek bankowy.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani M. K. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w .... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).