Interpretacja indywidualna z dnia 26 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-1.4010.763.2022.1.SG

Ustalenia: - czy w przypadku wierzytelności wobec kontrahentów A - F, które zostaną udokumentowane protokołem o nieściągalności w związku z brakiem możliwości ustalenia ich adresu do doręczeń a tym samym niemożliwością uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości odpisów aktualizujących wierzytelności do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 26a w zw. z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT, - czy w przypadku wierzytelności wobec kontrahentów A - F, które zostaną udokumentowane protokołem o nieściągalności w związku z brakiem możliwości ustalenia ich adresu do doręczeń a tym samym niemożliwością uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości odpisów aktualizujących wierzytelności do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 26a w zw. z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT, pomimo iż przed upływem 3 miesięcy od dnia zawieszenia postępowania przez sąd, Spółka cofnie powództwo wobec danego kontrahenta, w celu odzyskania choć części opłaty sądowej

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 listopada 2022 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia:

   - czy w przypadku wierzytelności wobec kontrahentów A - F, które zostaną udokumentowane protokołem o nieściągalności w związku z brakiem możliwości ustalenia ich adresu do doręczeń a tym samym niemożliwością uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości odpisów aktualizujących wierzytelności do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 26a w zw. z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT,

   - czy w przypadku wierzytelności wobec kontrahentów A - F, które zostaną udokumentowane protokołem o nieściągalności w związku z brakiem możliwości ustalenia ich adresu do doręczeń a tym samym niemożliwością uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości odpisów aktualizujących wierzytelności do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 26a w zw. z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT, pomimo iż przed upływem 3 miesięcy od dnia zawieszenia postępowania przez sąd, Spółka cofnie powództwo wobec danego kontrahenta, w celu odzyskania choć części opłaty sądowej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego  

Wnioskodawca, prowadzi działalność gospodarczą, w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której przedmiotem jest produkcja i sprzedaż owoców i warzyw oraz produktów garmażeryjnych (dalej jako: „Spółka”, „Wnioskodawca” lub „Wierzyciel”). Spółka jest polskim rezydentem podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka sprzedaje swoje produkty również kontrahentom zagranicznym, w tym mającym swoje siedziby na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, w szczególności we Włoszech.

W związku z powyższym Spółka w latach 2018 - 2020 sprzedała na rzecz kilku swoich włoskich kontrahentów towary i wystawiła szereg faktur VAT. Wśród kontrahentów Spółki były następujące podmioty:

1.E. F. S.R.L. z siedzibą w M. (Włochy) (dalej jako: „A”) - zadłużenie na kwotę (…) wynikające z faktur VAT wystawionych w okresie od XI/2018 do IV/2019,

2.Z. F. S.R.L. z siedzibą w F. (Włochy) (dalej jako: „B”) - zadłużenie na kwotę (…) wynikające z faktury VAT wystawionych w lutym 2019 r.,

3.U. K. S.R.l.S. z siedzibą w R. (Włochy) (dalej jako: „C”) - zadłużenie na kwotę (…) wynikające z faktury VAT wystawionej w lutym 2019 r.,

4.G. MC S.R.O. z siedzibą w S. (Słowacja) (dalej jako: „D”) - zadłużenie na kwotę (…) wynikające z faktur VAT wystawionych w okresie od VII/2019 do IX/2019,

5.A. K. S.R.l.S. z siedzibą w R. (Włochy) (dalej jako: „E”) - zadłużenie na kwotę (…) wynikające z faktur VAT wystawionych w okresie od X/2019 do II/2020,

6.A. D. I. SAS D. G. T. E.C. w F. (Włochy) (dalej jako: „F”) - zadłużenie na kwotę (…), wynikające z faktury VAT wystawionej w październiku 2019 r.

Wszystkie faktury VAT wystawione na kontrahentów „A” - „F” w latach 2018 - 2020 zostały rozpoznane, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: „ustawa CIT”), jako przychody należne.

Do dnia wniesienia niniejszego wniosku kontrahenci nie zapłacili należności wynikających z poszczególnych faktur VAT, pomimo upływu terminów płatności. W konsekwencji Wnioskodawca rozpoczął procedurę odzyskiwania długu, począwszy od bezpośredniego kontaktu z ww. kontrahentami, wysyłania wezwań do zapłaty na adresy wskazane przez tych kontrahentów i uwidocznione w fakturach VAT, przekazania sprawy do podmiotów windykacyjnych we Włoszech, a ostatecznie Spółka, działając za pośrednictwem polskiej kancelarii prawnej, do której zwróciła się o pomoc przy odzyskiwaniu należności, wystąpiła do polskich sądów, które miały jurysdykcję do rozpoznania sprawy, o wydanie Europejskich Nakazów Zapłaty.

Zgodnie z art. 505¹⁵ Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: „k.p.c.”), sąd rozpoznaje sprawę w europejskim postępowaniu nakazowym, jeżeli są spełnione warunki określone w przepisach rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz. UE L 399 z 30.12.2006 r., str. 1).

Zgodnie z art. 7 wspomnianego rozporządzenia pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty musi między innymi zawierać nazwy lub imiona i nazwiska oraz adresy stron, kwotę dochodzonego roszczenia, uzasadnienie roszczenia, w tym opis okoliczności wskazanych jako podstawa roszczenia, opis dowodów na poparcie roszczenia oraz okoliczności uzasadniające właściwość sądu oraz transgraniczny charakter sprawy.

Wskutek wniesienia przez Spółkę pozwów przeciwko kontrahentom A - F, polski sąd wydał wobec każdego z tych kontrahentów Europejski Nakaz Zapłaty, który powinien zostać następnie doręczony zgodnie z procedurą ustanowioną w Rozporządzeniu. Przy czym stosownie do art. 13 rozporządzenia, doręczenie europejskiego nakazu zapłaty następuje zgodnie z prawem krajowym państwa, w którym ma nastąpić doręczenie, w jeden z następujących sposobów:

 a) doręczenie osobiste potwierdzone podpisanym przez pozwanego poświadczeniem odbioru, zawierającym datę odbioru,

 b) doręczenie osobiste potwierdzone dokumentem podpisanym przez właściwą osobę, która dokonała doręczenia, stwierdzającym, że pozwany otrzymał dokument lub bezpodstawnie odmówił jego przyjęcia, zawierającym datę doręczenia,

 c) doręczenie drogą pocztową za podpisanym i zwróconym przez pozwanego poświadczeniem odbioru zawierającym datę odbioru,

 d) doręczenie drogą elektroniczną, taką jak faks lub poczta elektroniczna, za podpisanym i zwróconym przez pozwanego poświadczeniem odbioru zawierającym datę odbioru.

Ewentualnie, europejski nakaz zapłaty może zostać również doręczony pozwanemu zgodnie z prawem krajowym państwa, w którym ma nastąpić doręczenie, w jeden z następujących sposobów:

 a) doręczenie osobiste na prywatny adres pozwanego osobie zamieszkałej z pozwanym w tym samym gospodarstwie domowym lub tam zatrudnionej,

 b) w przypadku pozwanego prowadzącego działalność gospodarczą lub osoby prawnej, doręczenie osobiste w lokalu przedsiębiorstwa pozwanego osobie zatrudnionej przez pozwanego,

 c) złożenie nakazu w skrzynce pocztowej pozwanego,

 d) złożenie nakazu w urzędzie pocztowym lub w siedzibie właściwego organu władzy publicznej, za pisemnym powiadomieniem o takim złożeniu pozostawionym w skrzynce pocztowej pozwanego, pod warunkiem że pisemne powiadomienie wyraźnie określa charakter dokumentu jako dokumentu sądowego lub skutek prawny powiadomienia polegający na uznaniu nakazu za doręczony i rozpoczęciu biegu terminów,

 e) doręczenie drogą pocztową bez potwierdzenia zgodnie z ust. 3, gdy pozwany ma adres w państwie członkowskim wydania,

  f) drogą elektroniczną, za automatycznym potwierdzeniem dostarczenia, pod warunkiem że pozwany uprzednio wyraźnie zgodził się na taki sposób doręczania (zob. art. 14 rozporządzenia).

Podstawową zasadą jest jednak to, że doręczenie, o którym mowa w art. 14 rozporządzenia, czyli tzw. doręczenie bez odbioru przez pozwanego, nie może nastąpić, jeżeli nie ma pewności co do adresu pozwanego (art. 14 ust. 2 rozporządzenia),

W sprawach przeciwko kontrahentom A - F, pomimo wydania Europejskich Nakazów Zapłaty przeciwko tym kontrahentom, niestety nie doszło do ich skutecznego doręczenia w myśl wskazanych powyżej przepisów rozporządzenia, co z kolei oznaczało, że Nakazy te nie mogły się uprawomocnić i Spółka nie mogła uzyskać klauzuli wykonalności.

Przyczyną braku uznania doręczenia za skuteczne była każdorazowo informacja zwrotna uzyskana od strony włoskiej, która dokonywała faktycznego doręczenia, o wyprowadzeniu się adresata z miejsca wskazanego w pozwie bez jednoczesnego podania nowego adresu lub informacja o tym, że adresat ten jest nieznany. Działo się tak pomimo, iż przed wniesieniem każdego pozwu o wydanie europejskich nakazów zapłaty przeciwko kontrahentom A - F, Spółka weryfikowała ich adresy, korzystając w tym zakresie z wyszukiwarki włoskich podmiotów gospodarczych dostępnej na stronie www.italianbusinessregister.it oraz wyszukiwarki VAT VIES. Warto nadmienić, że wyniki tych poszukiwań były albo zbieżne z dotychczas posiadanymi przez Spółkę lub brak było możliwości potwierdzenia adresu wobec zlikwidowania podmiotu czy wykreślenia podmiotu z unijnego rejestru VAT.

Co więcej, Spółka nie tylko nie mogła uzyskać klauzuli wykonalności, ale w istocie brak prawidłowego adresu pozwanych kontrahentów skutkował umorzeniem postępowania. Po uzyskaniu bowiem informacji o nieprawidłowym adresie i braku możliwości uznania doręczenia za skuteczne, sądy polskie każdorazowo wzywały Spółkę do wskazania prawidłowego (w domyśle innego) adresu tych kontrahentów pod rygorem zawieszenia postępowania przeciwko danemu kontrahentowi.

Po otrzymaniu takiego wezwania Spółka podejmowała kroki w celu ustalenia nowego adresu danego kontrahenta, ale okazywało się to niemożliwe, gdyż dane w rejestrze VAT VIES lub rejestrze dostępnym pod adresem www.italianbusinessregister.it były nadal takie same, jak podane przez Spółkę, a sama Spółka utraciła jakikolwiek kontakt z tym kontrahentem, co uniemożliwiało bezpośrednio ustalić nowe ich adresy. Włoski podmiot windykacyjny również nie nawiązał kontaktu z dłużnikiem ani nie ustalił ich nowych adresów. W efekcie sąd polski zawieszał postępowanie wobec każdego z kontrahentów A - F, a po upływie 3 miesięcy od dnia zawieszenia - postępowania te umarzał na podstawie art. 182 § 1 pkt 1 k.p.c., stosownie do którego sąd umarza postępowanie zawieszone z powodu niewskazania adresu pozwanego, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu trzech miesięcy od daty postanowienia o zawieszeniu. Nadmienić należy również, że zgłoszenie wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania bez jednoczesnego uprawdopodobnienia, że nowo wskazany adres jest prawidłowy nie doprowadzi do podjęcia tego postępowania.

Przedstawione powyżej okoliczności prowadzą do wniosku, że Spółka została realnie pozbawiona możliwości uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty wraz z klauzulą wykonalności, a co za tym idzie skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego i podjęcia w ten sposób próby wyegzekwowania swoich należności. Bezpośrednią przyczyną tego stanu rzeczy było porzucenie przez kontrahentów A - F swoich dotychczasowych adresów, pod którymi prowadzili działalność, bez jednoczesnego wskazania nowych adresów. Podkreślić przy tym należy, iż tego rodzaju praktyka jest często obserwowana w przypadku kontrahentów, którzy utracili płynność finansową i mają spore długi.

Z uwagi na powyższe okoliczności Spółka rozważa dokonanie odpisów aktualizujących wierzytelności wobec kontrahentów A - F, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości oraz rozpoznanie ich jako kosztów uzyskania przychodów, co nastąpi po sporządzeniu odpowiedniego protokołu sporządzonego przez Spółkę, przy czym odpisy nie będą dotyczyć wierzytelności przedawnionych.

Ponadto istotne elementy opisu sprawy zawarto także we własnym stanowisku Wnioskodawcy w  sprawie, gdzie wskazano, że Spółka cofnie pozwy przeciwko poszczególnym kontrahentom przed upływem 3 miesięcy od dnia zawieszenia postępowania przez sąd polski. Jak zostało powyżej wskazane, sąd z urzędu umorzy postępowanie po upływie 3 miesięcy od dnia jego zawieszenia, jeżeli w tym czasie Spółka nie wskaże prawidłowego adresu pozwanego. Umorzenie postępowania z tego powodu (tj. niewskazania adresu pozwanego) oznacza, że Spółce nie zostanie zwrócona jakakolwiek część uiszczonej opłaty sądowej. Zważywszy na wysokość przysługujących Spółce wierzytelności, opłaty te są wysokie i wynoszą nawet do ok. 27.000,00 zł (5% wartości przedmiotu sporu liczonej według kursu PLN na dzień wniesienia pozwu). Co istotne jednak, w razie umorzenia postępowania wobec cofnięcia pozwu przez Spółkę, sąd zwróci Spółce połowę uiszczonej opłaty. Racjonalne i uzasadnione jest zatem, aby Spółka podjęła takie czynności, które pozwolą jej na zminimalizowanie straty związanej z nieudanym dochodzeniem swoich wierzytelności, bez ponoszenia negatywnych konsekwencji takiego działania na gruncie podatkowym.

Pytania

 1. Czy w przypadku wierzytelności wobec kontrahentów A - F, które zostaną udokumentowane protokołem o nieściągalności w związku z brakiem możliwości ustalenia ich adresu do doręczeń a tym samym niemożliwością uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości odpisów aktualizujących wierzytelności do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 26a w zw. z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT?

 2. Czy w przypadku wierzytelności wobec kontrahentów A - F, które zostaną udokumentowane protokołem o nieściągalności w związku z brakiem możliwości ustalenia ich adresu do doręczeń a tym samym niemożliwością uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości odpisów aktualizujących wierzytelności do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 26a w zw. z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT, pomimo iż przed upływem 3 miesięcy od dnia zawieszenia postępowania przez sąd, Spółka cofnie powództwo wobec danego kontrahenta, w celu odzyskania choć części opłaty sądowej?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku wierzytelności wobec kontrahentów A - F, udokumentowanych odpowiednim protokołem o ich nieściągalności, będzie on uprawniony do zaliczenia wartości odpisów aktualizujących wierzytelności do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 26a w zw. z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy CIT, kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy CIT.

W katalogu zamkniętym wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, ujętym w treści wskazanego art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy CIT ustawodawca wskazał m.in. że kosztu podatkowego nie mogą stanowić odpisy aktualizacyjne, z tym zastrzeżeniem jednak, że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2a pkt 1.

Stosownie do art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT nieściągalność wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 26-26c, uznaje się za uprawdopodobnioną w przypadku określonym w ust. 1 pkt 26a, w szczególności jeżeli: dłużnik zmarł, został wykreślony z CEIDG, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość albo zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub został złożony wniosek o zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne, lub zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego albo wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.

Należy podkreślić, iż art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT nie zawiera zamkniętego katalogu możliwości uprawdopodobnienia nieściągalności, gdyż zawarte w tym przepisie stany faktyczne są jedynie przykładowe. Oznacza to, że podatnik ma możliwość uprawdopodobnienia nieściągalności różnymi okolicznościami i dokumentami (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 23 listopada 2017 r., sygn. akt I SA/Kr 1066/17, por. również wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 10 lutego 2021 r., sygn. akt I SA/Sz 929/20, a także interpretacja podatkowa Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 października 2019 r., Znak: 0111-KDIB1-2.4010.341.2019.1.AW, z 10 lipca 2019 r., Znak: 0111-KDIB1-2.4010.160.2019.1.AW).

Nieściągalność wierzytelności będzie zatem uznana za uprawdopodobnioną w przypadkach określonych w tym przepisie oraz gdy przesłanki uprawdopodobnienia będą miały charakter przesłanek o znaczeniu prawnym równorzędnym w stosunku do wskazanych w tym przepisie.

Uwzględniając powyższe należy przyjąć, że kosztem uzyskania przychodów będą odpisy aktualizujące wartość należności, które:

1) stanowią odpisy aktualizujące wartość należności w rozumieniu ustawy o rachunkowości,

2) zostały dokonane od należności lub jej części, która została uprzednio zaliczona do przychodów należnych na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy CIT,

3) zostały dokonane od należności lub jej części, wobec której uprawdopodobniono jej nieściągalność.

Wszystkie powyższe przesłanki zostały spełnione w odniesieniu do wierzytelności wobec kontrahentów A - F, gdyż:

 a) stosownie do treści art. 35b ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, m.in. w odniesieniu do należności, z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna,

 b) wierzytelności wobec kontrahentów A - F zostały uprzednio zaliczone do przychodów należnych na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy CIT,

 c) ich nieściągalność została co najmniej uprawdopodobniona poprzez fakt niemożliwości uzyskania prawomocnego Europejskiego Nakazu Zapłaty, wobec braku faktycznej możliwości doręczenia tego Nakazu, co wynika z faktu, że kontrahenci opuścili adresy pod którymi dotychczas prowadzili lub mieli zarejestrowaną działalność i nie wskazali nowych adresów.

Należy przy tym wskazać, iż praktyka kontrahentów Spółki, tj. opuszczanie dotychczasowych adresów pod którymi działali lub byli zarejestrowani, bez jednoczesnego zgłaszania czy ujawniania nowego pod którym możliwe jest doręczenie korespondencji, jest jednoznacznym przejawem unikania swoich wierzycieli i bezsprzecznie ma na celu uniemożliwienie doręczenia im orzeczenia sądowego. To z kolei jednoznacznie świadczy o tym, że dany kontrahent znajduje się w bardzo złej sytuacji finansowej. Doświadczenie życiowe podpowiada bowiem, że kontrahent który nie ma zaległości wobec swoich kontrahentów nie ma powodu do tego, aby nie ujawniać swojego nowego adresu do doręczeń.

Zważywszy zatem, że uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności może nastąpić na podstawie jakiejkolwiek przesłanki dającej wiarygodny wysoki poziom prawdopodobieństwa, że dana wierzytelność nie zostanie uregulowana, należy uznać, że taki wysoki poziom prawdopodobieństwa daje również uchylenie Europejskiego Nakazu Zapłaty przez sąd wobec stwierdzeniu braku możliwości faktycznego jego doręczenia w związku z wyprowadzką adresata bez podawania lub ujawnienia nowego adresu a następnie zawieszenia z tego powodu prowadzonego wobec takiego kontrahenta postępowania sądowego a w dalszej perspektywie również umorzenie tego postępowania.

W związku z powyższym, zdaniem Spółki, wskazane w niniejszym wniosku okoliczności bezsprzecznie stanowią o uprawdopodobnieniu nieściągalności wierzytelności w rozumieniu art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT, a co za tym idzie pozwalają Spółce na zaliczenie do kosztów podatkowych odpisów aktualizujących, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy CIT.

Powyższemu stanowisku nie przeczy również okoliczność, że Spółka pozwy przeciwko poszczególnym kontrahentom przed upływem 3 miesięcy od dnia zawieszenia postępowania przez sąd polski. Jak zostało powyżej wskazane, sąd z urzędu umorzy postępowanie po upływie 3 miesięcy od dnia jego zawieszenia, jeżeli w tym czasie Spółka nie wskaże prawidłowego adresu pozwanego. Umorzenie postępowania z tego powodu (tj. niewskazania adresu pozwanego) oznacza, że Spółce nie zostanie zwrócona jakakolwiek część uiszczonej opłaty sądowej. Zważywszy na wysokość przysługujących Spółce wierzytelności, opłaty te są wysokie i wynoszą nawet do ok. 27.000,00 zł (5% wartości przedmiotu sporu liczonej według kursu PLN na dzień wniesienia pozwu). Co istotne jednak, w razie umorzenia postępowania wobec cofnięcia pozwu przez Spółkę, sąd zwróci Spółce połowę uiszczonej opłaty. Racjonalne i uzasadnione jest zatem, aby Spółka podjęła takie czynności, które pozwolą jej na zminimalizowanie straty związanej z nieudanym dochodzeniem swoich wierzytelności, bez ponoszenia negatywnych konsekwencji takiego działania na gruncie podatkowym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”),

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie przychodów ze źródła przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Należy przy tym zauważyć, że art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera nie tylko katalog wyłączeń niektórych wydatków z kosztów uzyskania przychodów, ale pewne jego punkty stanowią, niezależnie od art. 15 ust. 1 tej ustawy, pozytywną podstawę zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodów, po spełnieniu wymienionych tam warunków.

I tak, w myśl art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o CIT:

Z powyższego przepisu wynika, że ustawodawca wyłącza zatem odpisy aktualizujące z kategorii kosztów podatkowych.

Wyjątkiem są odpisy spełniające łącznie następujące warunki:

   - są odpisami aktualizującymi wartość należności, określonymi w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217 ze zm.);

   - dotyczą należności bądź jej części uprzednio zaliczonej do przychodów należnych, na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych;

   - nieściągalność należności została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o CIT;

   - wierzytelność, której odpis dotyczy, nie uległa przedawnieniu (art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT).

Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy o CIT,

Z kolei przepis art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o CIT stanowi, że:

Jednocześnie na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT,

Należy dodać, że prawidłowe ujęcie odpisów aktualizujących wartość należności w księgach rachunkowych jest niezbędne w celu zaliczenia ich w momencie uprawdopodobnienia do kosztów uzyskania przychodów. Koszt podatkowy nie wystąpi bowiem w sytuacji uprawdopodobnienia nieściągalności należności, jeżeli nie został dokonany odpis aktualizujący tę należność, bowiem kosztem tym jest odpis aktualizujący, a nie wierzytelność czy należność, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Katalog możliwości uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności wymieniony w art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o CIT ma charakter otwarty, czyli możliwe są sytuacje, gdy wierzyciel w inny sposób uprawdopodobni, że dana wierzytelność jest nieściągalna. Wobec powyższego, nieściągalność wierzytelności będzie uznana za uprawdopodobnioną w przypadkach określonych w ww. przepisie oraz gdy przesłanki uprawdopodobnienia będą miały charakter przesłanek o znaczeniu prawnym równorzędnym w stosunku do wskazanych w ww. przepisie. Uprawdopodobnienie nieściągalności jest środkiem zastępczym dowodu, a więc środkiem nie dającym pewności, lecz tylko prawdopodobieństwo twierdzenia o fakcie. Uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności jest zatem wskazaniem okoliczności wystarczających do powzięcia przekonania o prawdopodobieństwie faktu, nie jest natomiast przeprowadzeniem dowodu czyniącego fakt absolutnie pewnym. To podatnik musi wykazać, że prawdopodobnie nie ściągnie długu.

W świetle orzecznictwa do uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności nie wystarczy zatem subiektywna opinia podatnika. Powinien on podjąć działania, w wyniku których będzie dysponował dokumentami oraz innymi dowodami, które pozwolą na zobiektywizowanie jego opinii w tym zakresie. Uprawdopodobnienie to stan graniczący z pewnością, pozwalający uznać, że mimo braku pewnych dowodów (choćby w postaci dokumentów) takie zdarzenie może mieć miejsce.

Tylko tak uprawdopodobniona nieściągalność wierzytelności pozwala na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu odpisu aktualizującego tę wierzytelność na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o CIT.

W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, przesłanka uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności, nie zostanie spełniona, bowiem sporządzenie protokołu o nieściągalności wierzytelności wobec kontrahentów A – F z uwagi na brak możliwości uzyskania Europejskiego Nakazu Zapłaty wraz z klauzulą wykonalności, nie może być uznana w świetle powyższych wyjaśnień za równorzędną do wskazanych w art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o CIT.

Zatem, nie można zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że w przypadku wierzytelności wobec kontrahentów A - F, udokumentowanych odpowiednim protokołem o ich nieściągalności, będzie on uprawniony do zaliczenia wartości odpisów aktualizujących wierzytelności do podatkowych kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 26a w zw. z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy CIT.

Reasumując, stanowisko Wnioskodawcy do pytania nr 1 i 2 należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądowych oraz interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, w określonym stanie. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, bowiem powołane interpretacje nie stanowią materialnego prawa podatkowego i nie mają mocy powszechnie obowiązującej. Każdą sprawę tut. organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym    

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).